Od Redakcji
Artykuł omawia psychopatologię zespołu paranoidalnego. Zwraca też uwagę na pozycję tego zespołu w diagnostyce zaburzeń psychicznych oraz przypomina oryginalną skalę służącą do jego opisu i oceny ilościowej. (red.)
Przedstawiając koncepcje nozograficzne Prof. Tadeusza Bilikiewicza dotyczące pozycji i wzajemnych relacji zespołów paranoidalnych i schizofrenii, autor wskazuje na strukturę psychoz schizofrenicznych w ujęciu etioepigenetycznym oraz zwraca uwagę na wyniki nowszych badań, które potwierdzają jego aktualność. (red.)
Przedstawiwszy podstawowe kierunki nurtu antropologicznego w psychiatrii, autor wprowadza czytelnika w najważniejsze założenia i pojęcia fenomenologii, metody fenomenologicznej oraz filozofii egzystencjalistycznej, kierując przy tym jego uwagę na ich odniesienia psychiatryczne. Bardziej szczegółowo scharakteryzowane są cechy egzystencji psychotycznej oraz fenomenologia zespołu paranoidalnego. (red.)
Autorka prezentuje kilka współczesnych podejść do badań nad schizofrenią, które wykorzystują teorię systemów. Przedstawia też krótko wyniki własnych badań na ten temat. (red.)
Opracowanie przedstawia poglądy różnych autorów na urojenia traktowane jako szczególny rodzaj przekonań. Rozważa powstawanie urojeń jako wynik błędu tendencyjnego w kształtowaniu się przekonań, gdy zawodzą mechanizmy korekcyjne. (red.)
Zbadano obraz kliniczny zespołów obserwowanych w czasie pierwszej hospitalizacji 167 pacjentów, u których w czasie tej lub jednej z następnych hospitalizacji rozpoznano psychozę urojeniową, tj. psychozę z dominującym (ilościowo lub funkcjonalnie) udziałem urojeń w obrazie psychopatologicznym. Materiał stanowiły historie chorób z okresu pierwszej hospitalizacji. Analizowano zależność kwalifikacji, dynamiki i symptomatologii zespołów w zależności od wieku zachorowania (wczesnego, średniego, późnego). Stwierdzono przewagę zespołów paranoidalnych. W obrazie symptomatologicznym zwracała uwagę znaczna częstość objawów afektywnych. Wyraźnie zaznaczył się wpływ wieku zachorowania, sugerujący, że typowe zespoły paranoidalne rozpoczynają się najczęściej w wieku średnim. Psychozy wcześniejsze miały obraz mniej skrystalizowany, lecz bardziej dynamiczny a psychozy późniejsze – obraz mniej typowy i bardziej stabilny.
W grupie 167 chorych z psychozami urojeniowymi analizowano zależność między wiekiem zachorowania a właściwościami (tematyką, formą) urojeń obserwowanych w czasie pierwszej hospitalizacji. Źródłem informacji była dokumentacja lekarska tej hospitalizacji. Stwierdzono przewagę urojeń o tematyce odnoszącej i prześladowczej. Właściwości strukturalne wskazywały na przewagę urojeń wielotematycznych, o zasięgu interpersonalnym obejmującym własną osobę i innych ludzi, o ograniczonej systematyzacji i niewielkim wyobcowaniu z realnej rzeczywistości oraz o wyraźnej tendencji do ustępowania w czasie leczenia. Stwierdzono istotne zależności między wiekiem zachorowania a cechami urojeń, które można interpretować, jako następstwa interakcji między mechanizmami patogenetycznymi psychozy a mniej lub bardziej zwartą (dojrzałą, stabilną) osobowością chorego.
Podjęto próbę oceny dynamiki schizofrenii paranoidalnej przy pomocy skali oceny stanu psychicznego wg Overalla (BPRS) i skali oceny ilościowej zespołu paranoidalnego wg Jaroszyńskiego. Badaniom poddano 18 chorych podczas kolejnych dziesięciu hospitalizacji. Porównano wyniki skalowań przeprowadzonych na początku i przy zakończeniu każdego leczenia klinicznego. Stwierdzono, że w okresach początkowych kolejnych rzutów psychozy stopniowo obniżał się poziom psychopatologii mierzonej skalą Overalla, podczas gdy natężenie zespołu paranoidalnego oceniane przy pomocy skali Jaroszyńskiego nie ulegało zmianie. Pomiary wykonane przy zakończeniu hospitalizacji zarejestrowały w przypadku obu skal tendencję do niewielkiego wzrostu poziomu psychopatologii.
Onrnpp (zespół Hoigné) jest ostrą ogólnoustrojową reakcją na podaną penicylinę prokainową. Objawy tej reakcji dotyczą przede wszystkim zaburzeń psychicznych. W literaturze opisy obrazu klinicznego występujących zaburzeń są różnorodne i diagnostycznie niejednoznaczne. Na podstawie badań 60 osób, które przebyły onrnpp, autor stwierdził, że obraz kliniczny tej reakcji mieści się w ogólnym pojęciu reakcji egzogennej i jest bardzo charakterystyczny. Patognomicznymi objawami są: "śmiertelny lęk" (doom anxiety), bardzo silne reakcje wegetatywne, doznanie zmysłowe typu halucynoidów. W 60,0 % przypadków dochodzi do wystąpienia zespołu majaczeniowego lub majaczeniowo-zamroczeniowego z wizjami o treści mistyczno-religijnej. Reakcja powstaje w kilka sekund po podaniu leku i trwa 5-30 min. Po przebyciu onrnpp może dojść do powstania odległych zaburzeń psychicznych.