Od Redakcji
Niesterydowe leki przeciwzapalne (NLP) mają dość silne działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. W neurologii są stosowane, jako leczenie podstawowe w zespołach bólowych pochodzenia kręgosłupowego oraz w bólach głowy. Mają one jednak wiele działań niepożądanych, które są powodem nieraz poważnych komplikacji. Do najważ-niejszych należą krwawienia z przewodu pokarmowego, anemia aplastyczna i hemoli-tyczna, agranulocytoza, uszkodzenie narządów miąższowych, zaburzenia neurologiczne subiektywne i obiektywne oraz uczulenia. Powodują również uzależnienie psychiczne, fizyczne i tolerancję prowadząc do zwiększania dawki i wzrostu ryzyka powstania powi-kłań. Najczęstszymi błędami w stosowaniu NLP są: zbyt długie stosowanie, zapisywanie kilku NLP jednocześnie, brak znajomości czasu półtrwania i toksyczności preparatu, przepisywanie kolejno po sobie leków z tej samej grupy i nieprzestrzeganie przeciw-wskazań zwłaszcza u ludzi starszych. W bólach krzyża NLP podawane są w każdym okresie choroby. W I okresie podaje się jeden lek i krótko. W II i III okresie leczenie jest trochę dłuższe i powinno być skojarzone z leczeniem fizykalnym oraz w bólu przewle-kłym – z lekami przeciwdepresyjnymi. W bólach głowy samoistnych NLP znajdują za-stosowanie w celu przerwania napadu migrenowego oraz z wyboru w przewlekłej napa-dowej hemikranii. Nigdy nie powinny być stosowane w leczeniu przewlekłym, np. w zwykłym napięciowym bólu głowy.
W artykule omówiono ważny, a często niedoceniany problem bólów głowy związanych z przyjmowaniem leków. Patogeneza tych bólów może być różna. Pierwszą kategorię stanowią bóle bezpośrednio wywoływane działaniem leku na naczynia krwionośne i ciśnienie krwi lub przez powodowanie wzrostu ciśnienia śródczaszkowego (z objawami określanymi jako „pseudotumor cerebri"). W drugiej grupie omówiono mechanizmy prowokowania przez leki napadów migreny. Szczególną uwagę poświęcono trzeciej grupie bólów głowy obejmującej tzw. bóle „z odbicia" lub „rykoszetowe", będące paradoksalnym następstwem długotrwałego przyjmowania ergotaminy lub innych leków. (red.)
Artykuł zawiera omówienie objawów niepożądanych występujących u chorych z parkinsonizmem w przebiegu przyjmowania leków antycholinergicznych, amantadyny i preparatów L-Dopy. Szczególną uwagę poświęcono zaburzeniom ruchowym, które rozwijają się po dłuższej kuracji lekami tej ostatniej grupy. Podano ogólne wskazówki dotyczące sposobów eliminowania lub choćby zmniejszania objawów ubocznych leczenia. (red.)
Przedstawiono objawy niepożądane związane z leczeniem neuroleptykami, ze szczególnym uwzględnieniem złośliwego zespołu neuroleptycznego i późnych dyskinez. Zestawiono interakcje neuroleptyków z innymi lekami.
W pracy scharakteryzowano dwie metody monitorowania chorych, u których istnieje podejrzenie lub wstępne rozpoznanie padaczki: (1) ciągły, kasetowy zapis eeg i (2) zapis video-eeg. Pierwsza z tych metod ułatwia uchwycenie i wstępną klasyfikację napadów w warunkach domowych, w czasie zwykłego, codziennego funkcjonowania pacjenta. Monitorowanie video-eeg, prowadzone w zakładzie leczniczym, pozwala na lepszą analizę rodzaju napadów, a więc dokładniejsze ich rozpoznanie różnicowe. (red.)
W artykule omówiono obecnie ogólnie przyjęte zasady leczenia farmakologicznego chorych z napadami padaczkowymi. Szczególną uwagę zwrócono na wskazania do rozpoczęcia leczenia, na kryteria wyboru pierwszego leku i na korzyści płynące z monoterapii. (red.)
Na podstawie danych z piśmiennictwa i wyników własnych obserwacji, przedstawiono wpływ ciąży na wystąpienie pierwszego w życiu napadu, jak również na przebieg istniejącej padaczki. Omówione zostały zasady wprowadzenia leczenia przeciw padaczkowego oraz sposób kontynuowania terapii w zależności od częstości napadów pojawiających się w ciąży z uwzględnieniem stanu padaczkowego. Przedstawiono także obecny pogląd na możliwość karmienia niemowląt przez kobiety leczone z powodu padaczki w związku z bardzo niskimi współczynnikami przenikania leków do mleka matki.
W pierwszej części artykułu omówiono różne błędy w postępowaniu chorych obniżające skuteczność leczenia padaczki. Następnie przedstawiono przyczyny niepowodzeń terapeutycznych wynikające z nieprawidłowego postępowania lekarza: błędy diagnostyczne, terapeutyczne (również strategiczne) i psychologiczne. Wreszcie wymieniono biologiczne cechy i szczególne typy padaczki rzeczywiście opornej na leczenie. W pracy przeprowadzono ocenę monitorowania eeg oraz monitorowania poziomu leków w surowicy, jako metod wspomagających diagnostykę i terapię padaczki. (red.)
The available literature on side effects of anti-epileptic drugs is overviewed. The possibility of preventing adverse effects of anti-epileptic drugs is also discussed.
Przebadano występowanie 4 czynników ryzyka (obecność otępienia u bliskich krewnych, występowanie w rodzinie zespołu Downa, przebyty uraz głowy i przebyta narkoza) u 85 osób z prawdopodobną chorobą Alzheimera. Porównanie częstości występowania tych czynników w grupie badanej i w 30-osobowej grupie kontrolnej w tym samym wieku nie wykazało statystycznie znamiennych różnic. (red.)
Praca poglądowa przedstawiająca, w oparciu o hipotezy różnych autorów, możliwe mechanizmy powstawania zmian w mózgu w przebiegu choroby Alzheimera. (red.)
Zbadano poziom witaminy B12 i kwasu foliowego w surowicy krwi 25 osób z prawdopo-dobną chorobą Alzheimera, 33 osób z otępieniem wielozawałowym i 27 osób po 65 roku życia, bez zmian otępiennych. Jedynie u 2 pacjentów (8%) z chorobą Alzheimera stwier-dzono obniżenie poziomu kobalaminy w surowicy. Średnie wartości poziomów obu wi-tamin w grupie alzheimerowskiej i kontrolnej były podobne, a roczne leczenie substytu-cyjne 2 osób z niskim poziomem B12 nie przyniosło efektu. (red.)
W pracy przedstawiono zasadnicze mechanizmy tłumaczące udział procesów immunologicznych w rozwoju klinicznych objawów choroby Alzheimera. Wskazano na potrzebę wczesnego wykrywania w tej chorobie defektów odpornościowych, umożliwiającego zastosowanie właściwej terapii immunokorekcyjnej. Omówiono także współczesne kierunki terapii immunomodulacyjnej w tej chorobie.
W pracy omówiono zaburzenia biochemiczne występujące w mózgu w przebiegu nagłego zatrzymania krążenia krwi. Zwrócono uwagę m. in. na znaczenie hydrolizy ATP, zaburzeń przepływu jonów sodu, potasu i wapnia oraz przemiany glutaminy w mózgu w przebiegu globalnego niedokrwienia. Scharakteryzowano również sekwencję zmian mózgowych w zespole poniedokrwiennym. (red.)
Po ogólnych uwagach wstępnych przedstawiono obecne poglądy na skuteczność stoso-wania hiperwentylacji, hipotermii, podawania barbituranów, leków nootropowych i gli-kokortykoidów na przebieg zmian mózgowych w ostrym, zupełnym zatrzymaniu krążenia krwi. Omówiono następnie korzystne działanie leków przeciwobrzękowych i popra-wiających krążenie krwi w mózgu oraz wątpliwą wartość terapeutyczną środków bloku-jących kanały wapniowe. (red.)