Archiwum 1992–2013

Przedstawiono współczesne międzynarodowe kryteria rozpoznawania schizofrenii oraz proponowane dwa podejścia do jej subklasyfikacji: oparte na tradycyjnych kategoriach postaci oraz na tzw. wymiarach ujawnianych empirycznie za pomocą analiz czynnikowych. Przedstawiono skale kliniczne najczęściej wykorzystywane do opisu zespołów schizofrenicznych oraz zestawienie częstości najistotniejszych klinicznie grup objawów.

Patologia językowa w schizofrenii (schizofazja) jest jednym z kluczowych kryteriów diagnostycznych tej psychozy. Fenomeny schizofatyczne wydają się być przynależne albo syndromowi pozytywnemu schizofrenii, lub można je wyodrębnić, jako osobny „syndrom schizofazji" w obrazie klinicznym schizofrenii. Tak rozumiana schizofazja jest efektem niespójności wypowiedzi i dezorganizacji na poziomie zdaniowym (wypowiedzeń).

Autor przedstawia współczesne poglądy i wyniki badań dotyczących etiopatogenezy schizofrenii. Analizowane są wyniki badań z zakresu genetyki molekularnej, neurotransmisji, rozwoju i budowy mózgu. Na tym tle przedstawiono też koncepcję predyspozycji i stresu wyjaśniającej wzajemne relacje biologicznych i środowiskowych czynników patogenetycznych. (red.)

Artykuł przedstawia zarys rozwoju o.u.n. na poziomie komórkowym oraz omawia wyniki badań obrazowych i patomorfologicznych tego układu u chorych na schizofrenię. Obserwowane w schizofrenii zaburzenia struktury mózgu wydają się być uwarunkowane zaburzeniami procesu formowania o.u.n., zwłaszcza etapu migracji komórek, tworzących docelowo struktury w obrębie płata skroniowego i kory czołowej. Przedstawione dane stanowią podstawę koncepcji neurorozwojowych uwarunkowań niektórych postaci schizofrenii.

Autorka przedstawia podstawowe przesłanki oraz zasady stosowania leków przeciwpsychotycznych w schizofrenii – wyboru leku, prowadzenia terapii, korzystania z leczenia skojarzonego. (red.)

Praca prezentuje wybrane koncepcje dotyczące psychodynamicznych i psychospołecznych czynników, które mają znaczenie dla efektu leczenia farmakologicznego i rokowania w schizofrenii. Dla skutecznego leczenia zaburzeń schizofrenicznych w dłuższym okresie czasu konieczne jest zbiegnięcie się takich elementów, jak: właściwie dobrany lek neuroleptyczny, pozytywna subiektywna interpretacja działania tego leku przez chorego, adekwatne oddziaływania terapeutyczne (pozabiologiczne) i właściwe kształtowanie czynników w relacjach psychospołecznych (rodzina, środowisko) chorego. Różne prezentowane koncepcje stawiają sobie za cel określenie znaczenia każdego z tych czynników i rozpatrują ich wzajemny wpływ, koncentrując się na leczeniu farmakologicznym i subiektywnych przeżyciach chorych w jego trakcie.

Celem pracy była ocena zmian w graficznym przedstawieniu rodziny po leczeniu epizodu schizofrenii paranoidalnej. Analizowany materiał stanowiło 60 rysunków rodziny wykonanych przez pacjentów w okresie zaostrzenia chorobowego (przed rozpoczęciem leczenia), 60 rysunków rodziny narysowanych przez nich w okresie remisji (po intensywnym leczeniu) i 120 rysunków autorstwa osób zdrowych. W badaniu posłużono się własną modyfikacją „Testu rysunku rodziny". W pierwszej części metody pracy przeprowadzono analizę formalną rysunków, w drugiej części oceniono zmianę niepokoju, agresji i autodewaloryzacji pod wpływem zastosowanego leczenia. W porównaniu z grupą kontrolną odnotowano zmniejszenie poziomu niepokoju u chorych w remisji farmakologicznej o ponad połowę, ponad dwukrotny wzrost agresji i znaczny spadek autodewaloryzacji.

Po krótkim omówieniu poglądów na etiologię katatonii w aspekcie historycznym, przedstawiono współczesne poglądy na ten temat. Przedstawiono także obraz kliniczny zespołów katatonicznych w oparciu o obszerną literaturę przedmiotu oraz najnowsze systemy klasyfikacyjne: ICD-l0 i DSM-IV. Omówiono problem diagnostyki i postępowania terapeutycznego w stanach katatonicznych, ze szczególnym uwzględnieniem proponowanego w ostatnich latach leczenia katatonii lorazepamem.

W artykule przedstawiono historię choroby i życia powstańca styczniowego Kazimierza Cytowicza. Jego choroba będąca przypadkiem zespołu katatonicznego, stanowiła dla ówczesnych lekarzy nierozwiązywalną zagadkę. Z tej racji zajęła się nią Rada Lekarska Departamentu Medycznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych stanowiąca najwyższe gremium lekarskie w Cesarstwie Rosyjskim. „Przypadek" Cytowicza obrazuje trudności diagnostyczno-terapeutyczne oraz myślenie kliniczne w okresie przed Kahlbaumem. Praca oparta jest na materiałach archiwalnych odnalezionych przez autora w archiwach Moskwy, Sankt-Petersburga i Wilna. Życiorys Cytowicza, z racji jego zasług w działalności niepodległościowej, zamieszczono w „Polskim słowniku biograficznym". Jednakże biogram ten zawiera wiele nieścisłości, a przede wszystkim pomija najważniejszy wątek życia Cytowicza – jego chorobę. Nie ukazuje z tego powodu pełni tragedii polskiego powstańca. Ta praca, dzięki wykorzystaniu wszystkich dostępnych obecnie materiałów źródłowych, w pełni przedstawia jego losy na szerokim tle działań administracji carskiej w okresie popowstaniowym.

Przedstawiono zachowane krótkie notatki o pacjentach krakowskiego szpitala psychiatrycznego z początków XIX wieku z informacjami o podstawach pracy tego zakładu. Zwrócono uwagę na język używany do opisów stanów psychicznych i zachowania chorych.