Streszczenie
Kwestionariusz obciążenia rodziny (KOR) jest przeznaczony do badania efektów leczenia chorych na psychozy. Wypełnia go ankieter na podstawie rozmowy z przedstawicielem rodziny, którym jest osoba znacząca, pozostająca w bliskim kontakcie z pacjentem.
Cel – Analiza własności psychometrycznych kwestionariusza i ustalenie jego ewentualnych ograniczeń.
Badani – Walidację przeprowadzono na trzech grupach osób: (1) 113 pacjentów z programu oceny efektów opieki zespołów środowiskowych, (2) 40 chorych przyjętych do całodobowego oddziału Instytutu Psychiatrii i Neurologii oraz (3) 32 przedstawicieli populacji generalnej.
Metoda – Zbadano następujące właściwości kwestionariusza: (1) rzetelność (wewnętrzna spójność ustalona metodą Cronbacha), (2) trafność: (a) trafność teoretyczna, obejmująca: analizę różnic międzygrupowych, badanie matrycy wzajemnych korelacji między pytaniami oraz analizę czynnikową, (b) trafność kryterialna diagnostyczna (badano korelację wyniku KOR z wynikiem kwestionariusza funkcjonowania społecznego), (3) czułość kwestionariusza na zmiany w czasie.
Wyniki – Wskaźnik rzetelności α Cronbacha wyniósł 0,82. Wynik na skali KOR istotnie korelował z poziomem funkcjonowania społecznego. Obciążenie rodzin chorych z programu oceny opieki zespołów środowiskowych było istotnie niższe od obciążenia rodzin pacjentów przyjętych do szpitala, a zarazem istotnie wyższe niż w populacji generalnie. Analiza czynnikowa pozwoliła na wydzielenie dwu czynników – wbrew oczekiwaniom w czynniku pierwszym uplasowało się 6 pytań, a w drugim tylko 2 pytania. W okresie 2 lat opieki zespołów leczenia środowiskowego obciążenie rodzin spadło o blisko 40%.
Omówienie – Badanie wykazało, że kwestionariusz ma zadowalającą rzetelność, trafność kryterialną diagnostyczną, trafność teoretyczną oraz czułość na zmiany w czasie. Kwestionariusz powinien być traktowany, jako jedna skala, jego obecna konstrukcja nie pozwala na wyodrębnianie podskal.
Wnioski – KOR wykazuje dobre właściwości psychometryczne, może być wykorzystany w badaniach efektów leczenia.