Streszczenie
Cel. Głównym celem jest ustalenie trwałości zjawiska zróżnicowania terytorialnego hospitalizacji oraz próba wyjaśnienia jego przyczyn.
Metoda. Analizowano rozpowszechnienie hospitalizacji, czyli liczbę osób leczonych w szpitalach na jednostkę populacji w roku 1999 i 2001, w poszczególnych województwach. Uwzględniono następujące zmienne niezależne, mogące wpływać na rozmiar hospitalizacji: trzy cechy demograficzne (płeć, wiek, zamieszkanie na wsi lub w mieście), dziesięć zmiennych społeczno-zdrowotnych (odsetki osób: mieszkających samotnie; w stanie wolnym; żyjących poniżej minimum socjalnego oraz poniżej poziomu egzystencji; stopa bezrobocia; częstość samobójstw dokonanych; nadużywanie alkoholu; rozpowszechnienie zaburzeń afektywnych w PZP; rozpowszechnienie inwalidztwa z powodu tych zaburzeń), dwie miary dostępności opieki psychiatrycznej oraz cztery miary funkcjonowania tej opieki (średni czas hospitalizacji; wskaźniki hospitalizacji z powodu ogółu zaburzeń psychicznych; zaburzeń depresyjnych nerwicowych i adaptacyjnych; schizofrenii). Do analizy korelacji zmiennych niezależnych ze wskaźnikiem rozpowszechnienia hospitalizacji zaburzeń afektywnych użyto współczynnika korelacji rangowej Spearmana.
Wyniki. Częstość hospitalizacji jest znacznie zróżnicowana – najwyższa w wielkopolskim, kujawsko-pomorskim i podlaskim, a prawie dwukrotnie mniejsza w śląskim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim. Zróżnicowanie rozmiaru hospitalizacji jest najwyraźniejsze u osób w wieku 20-44 lat, u kobiet oraz mieszkańców miast. Różnice terytorialne nie zależą od struktury demograficznej województw ani od 10 zmiennych społeczno-zdrowotnych. Stwierdzono słaby związek między rozmiarem hospitalizacji a czasem leczenia w ciągu roku – im więcej leczonych tym krótszy czas. W dwu województwach (podlaskie i zachodniopomorskie) ważnym czynnikiem warunkującym dużą częstość hospitalizacji jest prawdopodobnie wysoka dostępność łóżek, a w województwie wielkopolskim preferencje diagnostyczne, „faworyzujące" zaburzenia afektywne.