Archiwum 1992–2013

Cel. Zwrócenie uwagi, że zaburzenia psychiczne, w tym objawy depresyjne, mogą występować jako wczesne lub nawet jedyne objawy kliniczne uogólnionej choroby nowotworowej z przerzutami do ośrodkowego układu nerwowego (o.u.n.)

Przypadek. 48-letnią kobietę skierowano do szpitala psychiatrycznego z rozpoznaniem zespołu depresyjnego, w trakcie którego obserwowano m.in. zaburzenia chodu. W dalszym przebiegu u chorej wystąpiły objawy porażenia połowiczego lewostronnego i stwierdzono rozsiany proces nowotworowy z przerzutami do o.u.n.

Komentarz. Objawy u pacjentki nie różniły się od objawów depresji endogennej, która stanowiła w tym przypadku maskę przerzutów nowotworowych do o.u.n. Nasuwa się pytanie, czy nie należy częściej korzystać z diagnostyki neuroobrazowej, gdy objawy psychopato-logiczne nasuwają podejrzenie podłoża organicznego.

Cel. Objawy psychiatryczne guzów piata czołowego mogą długo wyprzedzać wystąpienie objawów neurologicznych. Rozpoznanie bywa trudne, gdy dolegliwości i skargi utrzymują się długotrwale, a w zachowaniu pacjenta można dopatrywać się cech zaburzeń osobowości lub nerwicowych. Przedstawiono analizę objawów psychopatologicznych w przypadku malformacji tętniczo-żylnej w prawego płata czołowego.

Przypadek. Powodem przyjęcia w trybie nagłym 47-letniej kobiety był znaczny niepokój, utrzymujący się od 2 dni. W trakcie obserwacji w oddziale psychiatrycznym, wstępnie rozważano rozpoznanie zaburzeń adaptacyjnych lub nerwicowych, lecz obecność dyskretnych cech zespołu czołowego, mimo braku objawów neurologicznych, przesądziła o wykonaniu badania TK mózgu. Stwierdzono obecność guza o charakterze malformacji naczyniowej w prawym płacie czołowym, który usunięto.

Komentarz. Objawy lękowo-depresyjne, depersonalizacyjno-derealizacyjne i towarzyszące im dyskretne cechy zespołu czołowego mogą być jedynym sygnałem, neurologicznie niemego procesu organicznego w płatach czołowych mózgu.

Cel. Ukazanie trudności diagnostycznych związanych ze wspólwystępowaniem zaburzeń psychicznych z zaburzeniami przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego.

Przypadek. Przedstawiono wyniki obserwacji i leczenia 16-letniego chłopca z nietypowymi objawami psychotycznymi, u którego w trakcie obserwacji stwierdzono wodogłowie normotensyjne oraz torbiel pajęczynówki.

Komentarz. Trudności diagnostyczne związane ze wspólwystępowaniem zaburzeń psychicznych i wodogłowia normotensyjnego oraz torbieli pajęczynówki wynikają w dużej mierze z atypowości i wielopostaciowości objawów klinicznych. Dominacja zaburzeń psychicznych w obrazie klinicznym może maskować organiczne podłoże choroby.

Cel. Poznanie objawów psychiatrycznych towarzyszących torbieli koloidowej III komory mózgu. Torbiel taka jest guzem łagodnym, lecz miejscowo niebezpiecznym. Może przebiegać bezobjawowo, jednak najczęściej objawia się bólami głowy, a niekiedy zaburzeniami psychicznymi. Z uwagi na zagrożenie życia, zaleca się usuwanie torbieli dających objawy kliniczne.

Przypadek. U pacjenta przyjętego do szpitala po próbie samobójczej i prawdopodobnie po napadzie padaczkowym, stwierdzono objawy zespołu depresyjnego i objawy wegetatywne odstawienia alkoholu. Zwracały też uwagę: spłycenie afektu, labilność emocji, impulsywny charakter myśli samobójczych. W badaniu TK i MR ujawniono torbiel koloidową III komory i poszerzenie komór bocznych mózgu. Objawy zespołu depresyjnego ustąpiły po leczeniu paroksetyną. Po operacyjnym usunięcia torbieli obserwowano utrzymującą się nadal labilność emocji i (okresowo) nieznaczne obniżenie nastroju. W badaniu kontrolnym MR stwierdzono ustąpienie poszerzenia komór, natomiast obecne było wyraźne poszerzenie przestrzeni podpajęczych okolic czołowych i skroniowych mózgu. Te utrzymujące się po leczeniu operacyjnym zmiany strukturalne o.u.n. uznano za podłoże organiczne przewlekłych zaburzeń nastroju i emocji u pacjenta.

Wnioski. Objawy depresyjne z dyskretnie zaznaczonymi cechami "organicznymi" afektu i zmienioną reakcją na alkohol mogą być jedynymi objawami narastającego wodogłowia w przebiegu torbieli koloidowej III komory mózgu.

Cel. Przedstawienie trudności diagnostycznych i terapeutycznych w przypadku pacjenta z rozpoznaniem organicznych zaburzeń lękowych.

Przypadek. 29-letni pacjent z epilepsją oraz encefalopatią wczesno-dziecięcą w wywiadzie, przyjęty do Kliniki Psychiatrii bez zgody w trybie wnioskowym.

Komentarz. Zwrócono uwagę na znaczenie leczenia szpitalnego w przypadkach ograniczonych możliwości diagnostyki ambulatoryjnej.

Cel. Poza typowymi objawami somatycznymi w nadczynności kory nadnerczy stwierdza się zmiany w stanie psychicznym: zaburzenia nastroju, zaburzenia napędu psychoruchowego, drażliwość i wybuchowość. Zdarzają się również powikłania psychotyczne o charakterze zespołów paranoidalnych.

Przypadek. 42-letnia pacjentka hospitalizowana psychiatrycznie w trybie pilnym z objawami zespołu paranoidalno-maniakalnego. Kolejne objawy i dolegliwości somatyczne zgłaszane przez pacjentkę skłoniły do dokładnej diagnostyki endokrynologicznej i ustalenia, że ich przyczyną był hiperkortyzonizm. Po usunięciu gruczolaka nadnerczy nie obserwowano nawrotu objawów wytwórczych, utrzymywały się zaburzenia nastroju typu depresyjnego.

Komentarz. W części przypadków ostre zaburzenia psychotyczne są spowodowane istnieniem choroby ogólnoustrojowej. By podjąć właściwe leczenie przyczynowe konieczne jest dokładne badanie fizykalne i diagnozowanie obserwowanych objawów somatycznych.

Cel. Analiza objawów towarzyszących hiponatremii u pacjentów oddziału psychiatrycznego, ze zwróceniem szczególnej uwagi na czynniki wpływające na jej niepomyślny przebieg. Hiponatremia może wystąpić w przebiegu chorób psychicznych i somatycznych. Początkowe objawy mogą sugerować zaburzenia psychiczne lub modyfikować obraz choroby psychicznej. Pogłębiający się deficyt sodu może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu i zgonu. Zbyt szybkie uzupełnianie niedoboru sodu jest również niebezpieczne dla życia.

Przypadki. W pierwszym analizowanym przypadku hiponatremia skutkująca nieodwracalnym uszkodzeniem mózgu i zgonem wystąpiła w przebiegu zapalenia płuc u pacjenta z przewlekłą schizofrenią i nierozpoznaną polidypsją, leczonego długotrwale haloperidolem. W drugim przypadku u pacjenta z psychozą schizoafektywną i nierozpoznanymi guzami nadnerczy, hiponatremia pojawiła się w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych, a zgon nastąpił w wyniku uogólnionego zakażenia. W trzecim przypadku zaburzenia psychiczne spowodowane były hiponatremią w przebiegu paranowotworowego zespołu z ekotopowym wydzielaniem ADHprzez skrycie rozwijającego się raka drobnokomórkowego płuca lewego. W przypadku tym objawy psychiatryczne i zaburzenia metaboliczne na kilka miesięcy poprzedziły kliniczne i radiologiczne ujawnienie choroby nowotworowej.

Komentarz. Wieloletni przebieg schizofrenii i przewlekle utrzymujące się objawy psychotyczne zwiększają ryzyko polidypsji z zatruciem wodnym i hiponatremią. U takich chorych należy kontrolować ilości przyjmowanych płynów, ciężar właściwy moczu i stężenie sodu w surowicy. Zachodzi potrzeba zwiększenia dostępności specjalistycznych świadczeń medycznych dla pacjentów żyjących w środowisku lokalnym, przewlekle psychicznie chorych i nieporadnych. Pierwszy epizod przebiegających z hiponatremią zaburzeń psychicznych, wymaga zawsze wnikliwej diagnozy stanu somatycznego.

Cel. Przedstawienie przypadku zwracającego uwagę na związki między występowaniem objawów autyzmu i schizofrenii

Przypadek. U 12-letniej dziewczynki z rozpoznaniem autyzmu dziecięcego, w trakcie dalszej obserwacji pojawiły się objawy z kręgu schizofrenii. Dziewczynka od drugiego roku życia wykazywała trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych, w komunikacji (opóźniona i nieprawidłowa mowa) i w zabawie. Kilka lat później u dziewczynki pojawiły się urojenia wpływu - „pozawerbalny" kontakt z konduktorem autobusu, omamy wzrokowe i słuchowe oraz niedostosowane zachowanie i afekt.

Komentarz: Pojawienie się objawów schizofrenii u osoby z rozpoznaniem autyzmu dziecięcego, zmienia zasadniczo jego dotychczasowy przebieg. Wieloczynnikowe uwarunkowania autyzmu dziecięcego mogą przyczyniać się do wystąpienia w nieco późniejszym wieku schizofrenii.

Cel. Przedstawiono przypadki pacjentek z kilkoma nawrotami psychoz paranoidalnych, u których nie stwierdzono wyraźnych zaburzeń funkcji poznawczych w badaniach neuropsychologicznych.

Przypadek. Wszystkie trzy opisywane pacjentki to osoby młode, dość dobrze funkcjonujące społecznie, mające w wywiadzie kilka hospitalizacji z powodu nawrotów psychoz paranoidalnych. Zostały one poddane badaniu neuropsychologicznemu przy pomocy Wiedeńskiego Systemu Testów. Uzyskane wyniki nie wykazywały wyraźnych deficytów w zakresie badanych funkcji.

Komentarz. Analiza uzyskanych wyników wskazuje na znaczenie badania procesów poznawczych w diagnostyce schizofrenii i innych zaburzeń psychotycznych.

Cel. Przedstawiono przypadek ojca i córki, u których wystąpiły objawy psychotyczne.

Przypadek. U 31-letniej córki rozpoznano schizofrenię niezróżnicowaną. Dane z wywiadu wskazują, że objawy występowały od 9 lat przed hospitalizacją. Pacjentka nie leczyła się regularnie. Ojciec nigdy nie leczył się psychiatrycznie. Obecność objawów psychotycznych stwierdzono u niego podczas zbierania wywiadu rodzinnego.

Komentarz. U obojga pacjentów pojawiły się częściowo podobne treści urojeniowe, co miało wpływ na podjęcie przez osobę chorą na schizofrenię decyzji o leczeniu.

Cel. Przedstawiono przypadek 48-letniej pacjentki, u której pojawiły się problemy w diagnostyce różnicowej pomiędzy schizofrenią o późnym początku a otępieniem.

Przypadek. Pierwsze dolegliwości pojawiły się w 46 roku życia i miały początkowo charakter objawów nerwicowych. Następnie dołączyły się objawy psychotyczne, nasilały się zaburzenia funkcjonowania, a także obserwowano coraz wyraźniejsze deficyty w zakresie procesów poznawczych. W leczeniu stosowano leki przeciwdepresyjne, prokognitywne i przeciwpsychotyczne. Rozpoznano schizofrenię o późnym początku. W różnicowaniu brano pod uwagę: wcześnie rozpoczynający się zespół otępienny, schorzenia neurologiczne, a także atypową depresję.

Komentarz. Podkreślamy nasze wątpliwości co do dalszych losów pacjentki, biorąc pod uwagę złożoność obrazu klinicznego i aty-powość przebiegu. Ostateczne rozpoznanie, leczenie i rokowanie pozostaje „sprawą otwartą".

Cel. Różnorodność obrazów klinicznych depresji zmusza psychiatrów do stałego wysiłku przy analizach symptomatologii i dynamiki atypowo przebiegającego schorzenia oraz do wnikliwej diagnozy różnicowej.

Przypadek. Przedstawiono pacjenta, u którego w wyniku mylnego rozpoznania schizofrenii i leczenia neuroleptykami, doszło do pogłębienia zmian schizofrenopodobnych. Pozytywny wynik leczenia przeciwdepresyjnego potwierdził diagnozę atypowej depresji.

Komentarz. Rozpoznanie najpierw zaburzeń urojeniowych, a następnie schizofrenii pozwala sądzić, że depresja na jaką zachorował pacjent miała charakter atypowy. Można sądzić, że wnikliwa analiza obrazu klinicznego zaburzeń depresyjnych przyczyni się do ograniczenia przedwczesnych, mylnych rozpoznań.

Cel. Autorki w swojej pracy opisują wątpliwości diagnostycznymi dotyczące chorej ujawniającej zaburzenia procesów poznawczych i nastroju.

Przypadek. Opis dotyczy 47-letniej pacjentki, która była trzykrotnie hospitalizowana z rozpoznaniami zaburzeń depresyjnych i urojeniowych. W trakcie pobytu na naszym oddziale obserwowano objawy z kręgu zaburzeń dysocjacyjnych.

Komentarz. Po zebraniu pogłębionego wywiadu obrazującego trudną sytuację rodzinną i modyfikacji farmakoterapii nastąpiła stopniowa poprawa stanu psychicznego.

Cel. Celem pracy jest wykazanie istotnego znaczenia somatycznych i behawioralnych przejawów urazu psychicznego w procesie diagnostycznym i w planowaniu dalszej terapii.

Przypadek. Opis dotyczy przypadku samookaleczającej się kobiety, chorującej na łysienie plackowate, hospitalizowanej z powodu zaburzeń depresyjnych z towarzyszącymi tendencjami suicydalnymi.

Komentarz. Łysienie plackowate może być somatycznym przejawem autoagresji, a analiza jego przebiegu stanowi cenne źródło informacji w procesie diagnostycznym. Weryfikacja psychicznego podłoża schorzenia dermatologicznego pozwala na włączenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego, umożliwiającego uzyskanie remisji objawów somatycznych.

Cel. Przedstawiono przypadek zespołu Gansera, słabo poznanego i nieczęstego zaburzenia dysocjacyjnego, którego dokładna etiologia, klasyfikacja i zespół objawów są nadal przedmiotem dyskusji.

Przypadek. U 52-letniego pacjenta hospitalizowanego po raz pierwszy w oddziale psychiatrycznym występowały specyficzne zaburzenia poznawcze, ze znacznym pogorszeniem funkcjonowania. Diagnostykę różnicową rozszerzono o przeprowadzenie komputerowego badania funkcji poznawczych, badania EEG oraz badania psychologicznego, potwierdzając dysocjacyjne podłoże objawów. Otrzymane w oddziale wsparcie i praca nad czynnikami spustowymi doprowadziły do szybkiej poprawy stanu psychicznego.

Komentarz. Autorzy zwracają uwagę na konieczność różnicowania zespołu Gansera z podobnym obrazem psychopatologicznym występującym w organicznych chorobach mózgu, jak i w psychozach.

Cel. W oparciu o przytoczone dane z literatury analizie poddano cechy osobowościowe i rodzinne, które mogły odegrać istotną rolę w uzależnieniu od internetu.

Przypadek. Przedstawiono przypadek 16-letniego chłopca, z rozpoznaniem zaburzeń adaptacyjnych, hospitalizowanego po raz drugi, po kolejnej próbie samobójczej. Analiza testów psychologicznych wykazała, że pacjent jest uzależniony od internetu. Opisano cechy kształtującej się osobowości pacjenta, jego obraz siebie, mechanizmy radzenia sobie ze stresem, rodzaj preferowanych zachowań agresywnych oraz związek między czynnikami osobowościowymi a uzależnieniem od internetu. Analizie poddano też postawy rodzicielskie, obraz rodziców, stosunki panujące w rodzinie chłopca.

Komentarz. Wnioski wskazują, że ten rodzaj komunikacji jest szczególnie ważny, w związku z trudnościami pacjenta w rzeczywistym świecie, jest sposobem radzenia sobie z problemami, stresem, emocjami oraz zaspokojenia potrzeb emocjonalnych. „Internetowa aktywność" jest odpowiedzią na sytuację rodzinną oraz sposobem zaspokojenia potrzeb emocjonalnych i społecznych, które trudno jest mu zaspokoić w świecie rzeczywistym.

Cel. Autorzy przedstawiają opis kliniczny pacjenta z rozpoznaniem schizofrenii paranoidalnej, u którego wykryto leukopenię polekową.

Przypadek. 26-letni mężczyzna uczestniczył w badaniu klinicznym jednego z nowych neuroleptyków atypowych. Wobec nieskuteczności tego leku zastosowano z dobrym skutkiem klozapinę. Po kilku miesiącach wystąpiła granulocytopenia zlekceważona przez lekarza prowadzącego leczenie ambulatoryjne.

Komentarz. Konieczność monitorowania obrazu białokrwinkowego w przebiegu kuracji klozapiną bywa zaniedbywana. Leukopenia została stwierdzona, a w efekcie z powodzeniem leczona, jedynie dzięki okresowym badaniom kontrolnym, którym pacjent podlegał należąc do programu badania klinicznego jednego z nowych leków przeciwpsychotycznych.

Cel. Przedstawiono przypadek pozytywnego zakończenia kompleksowej terapii pacjentki z ciężkimi, nawracającymi zaburzeniami depresyjnymi.

Przypadek. 40-letnia pacjentka, od kilku lat leczona psychiatrycznie z powodu nawracających epizodów depresyjnych, z trudną sytuacją rodzinną i problemem "współuzależnienia". Po śmierci męża uzależnionego od alkoholu nastąpiła dekompensacja prowadząca do ponawianych prób samobójczych i ponad rocznej nieskutecznej hospitalizacji. Podjęto terapie kompleksową - psychoterapią grupową zorientowaną poznawczo wg modelu Becka, w poznawczo-behawioralnym systemie funkcjonowania oddziału. Jednocześnie otrzymywała wenlafaksynę. Uzyskano bardzo dobrą poprawę stanu psychicznego potwierdzoną w rocznej katamnezie.

Komentarz. Terapia kompleksowa, czyli połączenie farmakoterapii przeciwdepresyjnej z poznawczo-behawioralną psychoterapią grupową dała dobre, trwałe efekty terapeutyczne w przewlekłym, trudnym do leczenia przypadku.

Cel. Celem pracy jest zilustrowanie problemu wykorzystywania osób z zaburzeniami psychicznymi przez instytucje finansowe i/lub inne osoby.

Przypadek. Przedstawiono przypadek kobiety, której mimo zaawansowanego otępienia udzielono kilku kredytów w różnych bankach. Osoba ta nie wie o zaciągniętych kredytach i nie skorzystała na nich, za to stale spłaca zadłużenie.

Komentarz. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, transakcje zawarte przez tą i jej podobne osoby, są ważne, chyba że wykaże się każdorazowo niezdolność do świadomego podjęcia decyzji. Stąd jedynym sposobem ochrony takich osób jest częste i precyzyjne dokumentowanie ich stanu psychicznego.