Streszczenie
Cel. Ustalenie trendów rozpowszechnienia długoterminowej opieki całodobowej nad osobami upośledzonymi umysłowo i próba wyjaśnienia przyczyn jego terytorialnego zróżnicowania.
Metoda. Badane w kolejnych latach populacje składają się z trzech podgrup: przebywający co najmniej rok w szpitalach psychiatrycznych, przebywający w końcu roku w domach pomocy społecznej (DPS) oraz przebywający w końcu roku w zakładach opiekuńczo-leczniczych (ZOL). W analizie przyczyn zróżnicowania terytorialnego uwzględniono cztery zmienne niezależne, korelacje ustalano przy pomocy współczynnika Spearmana.
Wyniki. W latach 1992-2005 rozpowszechnienie w populacji dzieci i młodzieży systematycznie spadało od 38 do 22 na 100 000 ludności. W populacji dorosłych współczynniki spadły nieznacznie, z 76 do 74. Rozpowszechnienie jest znacznie zróżnicowane terytorialnie, w populacji dziecięcej wskaźniki najwyższe przekraczają 4,5-krotnie wartości najniższe, w populacji dorosłych różnica ta jest blisko trzykrotna. Rozpowszechnienie nie zależy od dostępności środowiskowych domów samopomocy i odsetka ludności wiejskiej w województwie, zależy natomiast w pewnym stopniu od sytuacji ekonomicznej ludności.
Wnioski. W ciągu badanych 14 lat rozpowszechnienie w populacji dziecięco-młodzieżowej spadło o 42%, w populacji dorosłych utrzymywało się na stabilnym poziomie. Relatywnie najniższe było rozpowszechnienie w łódzkim i śląskim, najwyższe w opolskim i warmińsko-mazurskim. Terytorialne zróżnicowanie w pewnym stopniu zależy od sytuacji ekonomicznej ludności województw.