Streszczenie
Cel. Celem niniejszej pracy było przedstawienie anatomicznych uwarunkowań i mechanizmów leżących u podstawy odruchu trójdzielno-sercowego, jak również wskazanie pewnych implikacji klinicznych związanych z jego wystąpieniem.
Poglądy. Odruch trójdzielno-sercowy (TCR) jest zjawiskiem klinicznym, któremu w ostatnich latach poświęcono sporo uwagi. Powstaje on na skutek podrażnienia dowolnej gałęzi czuciowej nerwu trójdzielnego, co bezpośrednio wpływa na zwiększenie impulsacji przywspółczulnej przewodzonej drogą nerwu błędnego. Dominującym obrazem w przebiegu odruchu jest pierwotne zahamowanie automatyzmu węzła zatokowego oraz zmniejszenie ino-, chrono- i dromotropizmu komórek mięśnia sercowego, będące efektem wzrostu napięcia przywspółczulnego nerwu błędnego. W rezultacie dochodzi do spadku częstości pracy serca i rzutu serca, czego konsekwencją jest spadek ciśnienia tętniczego krwi oraz brak stabilności hemodynamicznej.
Wnioski. Z uwagi na dość długi przebieg nerwu trójdzielnego na podstawie czaszki, odruch trójdzielno-sercowy może wystąpić podczas licznych zabiegów prowadzonych w tym obszarze. Dlatego też znajomość mechanizmów leżących u podstaw odruchu, jak i jego klinicznych przejawów są niezbędne, aby skutecznie zapobiegać i minimalizować ryzyko wystąpienia ewentualnych powikłań.