Streszczenie
Cel. Udar mózgu od wielu lat jest jednym z głównych problemów zdrowotnych zarówno u mężczyzn, jak i kobiet u których zaobserwowano w ostatnich latach zwiększoną umieralność z tego powodu. Celem pracy było określenie różnic w częstości występowania czynników ryzyka oraz następstw po 30 dniach od udaru pomiędzy kobietami i mężczyznami z pierwszym w życiu udarem niedokrwiennym mózgu (UNM) w różnych grupach wiekowych.
Badani. Materiał stanowiła baza danych 4 802 pacjentów (2898 mężczyzn, 1904 kobiet) z pierwszym w życiu UNM z rejestru lozańskiego (LSR) od 01.01.1979 do 31.12.2000.
Wyniki. Średni wiek kobiet i mężczyzn nie różnił się w istotny sposób i wynosił 64,1 i 63,2 lat odpowiednio. Do 80. roku życia mężczyźni w porównaniu z kobietami obarczeni byli większą liczbą czynników ryzyka (p<0,0002). Najczęstszym czynnikiem ryzyka u obu płci do 55 roku życia było palenie papierosów (częstsze u mężczyzn; p<0,0002), powyżej 55 lat - nadciśnienie tętnicze z przewagą u kobiet powyżej 65 lat (p<0,006). Nikotynizm częstszy był u mężczyzn we wszystkich grupach wiekowych i jego rozpowszechnienie malało wraz z wiekiem. Migrena była istotnym czynnikiem ryzyka jedynie wśród młodych kobiet (19,6%). Występowanie migotania przedsionk ów wzrastało wraz z wiekiem u obu płci, bardziej u kobiet. Niepomyślne zakończenie udaru po 30 dniach częściej stwierdzano u kobiet lecz różnica była niewielka (odpowiednio 44,1% i 41,2%; p<0,05), największa - w grupie 66-80 (47,7% kobiet i 42,3% mężczyzn; p<0,03).
Wnioski. Porównując pacjentów z pierwszym w życiu UNM obserwowano różnice w występowaniu czynników ryzyka w zależności od płci i wieku. Najczęstszym czynnikiem ryzyka do 55 lat było palenie papierosów z przewagą u mężczyzn, a powyżej 55 lat - nadciśnienie tętnicze z przewagą u kobiet. Częstsze wczesne niepomyślne zakończenie udaru u kobiet w porównaniu z mężczyznami wymaga dalszych badań oraz zwiększonej uwagi u kobiet na profilaktykę i lepsze postępowanie w udarze.