Archiwum 1992–2013

Przedstawiono interesujący model naśladujący w eksperymencie na szczurach cechy zachowania i przebiegu schizofrenii u ludzi. Istota modelu polega na uszkodzeniu struktur limbicznych we wczesnych okresach życia płodowego, co wiąże go z wieloma przesłankami tzw. neurorozwojowej koncepcji patogenezy schizofrenii. (red.)

Wirus Borna wywołuje u owiec i koni zapalenie opon mózgowych i mózgu o śmiertelnym przebiegu, które występuje endemicznie w regionie Europy Środkowej. Wirus ten wykazuje silny neurotropizm i w tym zakresie posiada duże powinowactwo do układu limbicznego. Objawy kliniczne zakażenia oraz nasilenie odczynu zapalnego w o.u.n. zależą od reakcji układu odpornościowego zakażonego organizmu. W ostatnich latach wysunięto hipotezę o prawdopodobnym udziale tego czynnika w patogenezie niektórych zaburzeń psychicznych i neurologicznych występujących u człowieka. W pracy przedstawiono aktualny stan badań nad występowaniem zakażenia wirusem Borna w chorobach afektywnych, schizofrenii i niektórych zaburzeniach neurologicznych.

W celu oceny zależności między obrazem klinicznym a neuroradiologicznym w schizofrenii wykonano badanie rezonansu magnetycznego u 70 pacjentów. Zaniki korowe stwierdzono u 37% pacjentów. Chorzy ci byli starsi, byli też częściej i dłużej hospitalizowani. Nasilenie objawów schizofrenii, w tym objawów pozytywnych, negatywnych i depresyjnych, nie różniło się u chorych z zanikami korowymi i bez zaników. Pomiary stałej relaksacji T2 ujawniły więcej zmian w półkuli prawej mózgu. Wartości stałej T2 prawego zakrętu środkowego czołowego były istotnie wyższe u chorych z mniej nasilonymi objawami schizofrenii. Wartości stałej T2 istoty szarej zakrętu czołowego dolnego po stronie prawej były tym wyższe im starsi byli pacjenci, a po stronie lewej – im późniejszy był wiek zachorowania na schizofrenię. Wartości stałej T2 w jądrze migdałowatym prawym korelowały dodatnio z nasileniem objawów psychopatologicznych przed leczeniem, nasileniem objawów pozytywnych po leczeniu, poprawą kliniczną po leczeniu oraz szerokością szczeliny Sylwiusza. By wyjaśnić znaczenie badanych parametrów dla praktyki klinicznej, konieczne są dalsze badania.

Oceniono efekty kompleksowej rehabilitacji prowadzonej za pomocą treningów umiejętności społecznych. Analizowano nie tylko same zmiany w zachowaniu badanych, ale także dynamikę natężenia emocji pozytywnych i negatywnych. W badaniu brali udział pacjenci z rozpoznaniem przewlekłej schizofrenii.

U przedstawionej pacjentki po trzyletnim, stałym i regularnym kontakcie i pracy nad ''fantazją psychotyczną" doszło do ujawnienia głęboko lękowych treści stanowiących motywy jej niezrozumiałych zachowań z okresu ostrej psychozy. Tego typu niepsychotyczne przeżycie treści psychozy daje choremu możliwość reintegracji bolesnych, odrzuconych i aktywnie zapomnianych przeżyć. Jest to często możliwe w stabilnym i długotrwałym związku terapeutycznym.

Praca przedstawia wybrane poglądy oraz przegląd badań empirycznych na temat stosowania przymusu bezpośredniego w szpitalach psychiatrycznych. (red.)

Oceniono sytuację 856 chorych umieszczonych na zasadzie detencji kryminalnej w 31 szpitalach psychiatrycznych. Stwierdzono, że w ciągu kwartału poprzedzającego badanie 31% z nich przejawiało agresję słowną, zaś 19% agresję fizyczną. Zachowania te najczęściej skierowane były przeciwko innym pacjentom, rzadziej przeciwko personelowi. W tym samym okresie blisko 7% oddaliło się z oddziałów samowolnie, a 9% próbowało to zrobić. W ciągu miesiąca poprzedzającego ocenę, wobec 9,2% pacjentów stosowany był przymus bezpośredni.

Przedstawiono rozwiązania architektoniczne, organizacyjne i terapeutyczne, związane z zapewnieniem bezpieczeństwa, stosowane w trzech północnoamerykańskich ośrodkach psychiatrii sądowej.

Praca przedstawia empiryczne badanie porównujące mechanizmy obronne stosowane przez osoby chore na nerwice i osoby zdrowe oraz ich zmiany w czasie psychoterapii. (red.)

Autorzy przedstawiają aktualne informacje dotyczące neurobiologicznych podstaw stosowania w klinice związków działających na receptory AMPA/kainowe. Mimo, że substancje te nie są obecnie powszechnie stosowane w terapii chorób układu nerwowego, istnieją teoretyczne wskazania do testowania ich skuteczności w chorobach neurodegeneracyjnych, stanach niedokrwienia ośrodkowego układu nerwowego, chorobie Parkinsona i padaczce.

W artykule opartym na nie publikowanych dotychczas materiałach archiwalnych, przedstawiono sytuację panującą w psychiatrii rosyjskiej po przewrocie bolszewickim. Nowy ustrój, który w myśl ideologów sowieckich miał być gwarantem sprawiedliwości społecznej, przyniósł terror, śmierć, głód i podporządkowanie myślenia oficjalnej ideologii. Od samego początku w działania bolszewików wciągnięci zostali psychiatrzy. Spowodowane to było: (1) zwiększeniem się ilości zaburzeń reaktywnych wśród więźniów, (2) chęcią wykorzystania doświadczeń psychiatrów w terapii pracą, którą bolszewicy uznali za podstawową metodę resocjalizacji osób pozbawionych wolności, (3) przekształcaniem placówek psychiatrycznych w kolonie rolnicze dla osób pozbawionych wolności i w obozy pracy przymusowej, (4) powołaniem do życia instytutów psychiatrii sądowej, które miały zająć się diagnozowaniem zaburzeń psychicznych u więźniów. W 1918 roku powstał Instytut w Piotrogrodzie, zaś w 1921 roku w Moskwie. Instytut Piotrogrodzki odróżniało od Moskiewskiego liberalne podejście do pacjentów i częstsze orzekanie o ich niepoczytalności, co związane było z humanitarną postawą kierownika Instytutu w Piotrogrodzie L. G. Orszanskiego. Ochroniony przed łagrem pacjent trafiał jednak do szpitala psychiatrycznego, w którym panowały równie tragiczne warunki. Np. w Szpitalu Św. Mikołaja Cudotwórcy w Piotrogrodzie po 1917 r. śmiertelność w niektórych miesiącach osiągała 60-80%. Pole do nadużyć w psychiatrii sowieckiej stworzył tamtejszy system prawa karnego oparty na pojęciach "niebezpiecznego stanu jednostki" i "środków ochrony społecznej". W 1939 r. powstała w Kazaniu pierwsza w byłym ZSRR specbalnica dla więźniów politycznych. Znaczna część psychiatrów sowieckich, szczególnie w pierwszym okresie dyktatury bolszewickiej, godnie broniła praw pacjentów. Przykładem – apele psychiatrów piotrogrodzkich o pozostawienie cerkwi w szpitalach psychiatrycznych. W okresie od 1936 do 1951 roku toczyła się w psychiatrii sowieckiej walka pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami "pawłowizmu" zakończona, dzięki poparciu partii komunistycznej, zwycięstwem pawłowistów. Pawłowizm na wiele lat stał się oficjalną ideologią psychiatrii sowieckiej i był propagowany w krajach satelickich, w tym w Polsce.

Wystąpienie Konsultanta Krajowego omawiające zagadnienia organizacyjne i prawne stanowiące przedmiot działalności nadzoru krajowego w dziedzinie psychiatrii. (red.)