Archiwum 1992–2013

Autorzy przedstawiają aktualne informacje dotyczące budowy ośrodkowego układu cholinergicznego, fizjologicznych podstaw jego funkcjonowania, rolę receptorów muskarynowych i nikotynowych w o.u.n. (o.u.n.) oraz związki działające na te receptory.

Autorzy przedstawiają aktualne informacje dotyczące roli mechanizmów cholinergicznych w procesach fizjologicznych oraz patomechanizmie chorób ośrodkowego układu nerwowego (o.u.n.). Wskazują również istnienie teoretycznych przesłanek dla badań nad możliwościami wykorzystania środków modyfikujących przekaźnictwo cholinergiczne w terapii chorób neurodegeneracyjnych, chorobie Parkinsona, schizofrenii, uzależnieniu od nikotyny i innych.

Artykuł przedstawia trzy przypadki, w których rozważano rozpoznanie zespołu Charlesa Banneta (ZCB) i ostatecznie rozpoznano halucynozę wzrokową. W oparciu o przegląd piśmiennictwa omówiono trudności związane z diagnostyką ZCB.

Artykuł przedstawia przypadek kobiety w wieku podeszłym z halucynozą słuchową i dominującymi w obrazie klinicznym omamami muzycznymi. Pojawiały się także przelotne omamy wzrokowe przypominające zespół Charlesa Bonneta.

Artykuł przedstawia kwestionariusz przeznaczony do przesiewowego rozpoznawania omamów wzrokowych u osób niedowidzących [Teunisse i wsp. 1995].

W badaniach nad zaburzeniami zachowania i objawami psychotycznymi w chorobie Alzheimera (Ch.A.) wykazano, że najczęściej obserwowanymi były urojenia, omamy, zaburzenia aktywności i zachowania agresywne. Stwierdzone korelacje pomiędzy występowaniem poszczególnych objawów. Ich obraz i dynamika sugerują, że majaczenia w przebiegu Ch.A. występują częściej niż są rozpoznawane w praktyce klinicznej. Omówiono problemy diagnostyczne majaczenia w przebiegu otępienia. Na podstawie własnych badań oraz piśmiennictwa zaproponowano nowe kryteria diagnostyczne majaczenia u chorych głęboko i bardzo głęboko otępiałych.

Na kliniczne objawy choroby Alzheimera (Ch.A.) składają się z jednej strony zaburzenia funkcji poznawczych, z drugiej przedmiotowe i podmiotowe objawy zaburzeń spostrzegania, treści myślenia, nastroju lub zachowania, które w sposób istotny wpływają na przebieg choroby i utrudniają znacznie opiekę nad chorym. Celem pracy była analiza zaburzeń zachowania i objawów psychopatologicznych niebędących zaburzeniami czynności poznawczych u pacjentów z Ch.A. w poszczególnych okresach rozwoju otępienia. Obecność tych objawów stwierdzono u większości badanych w poszczególnych stadiach Ch.A., przy czym ich częstość była największa w otępieniu umiarkowanie głębokim i głębokim. W otępieniu o bardzo głębokim nasileniu częstość analizowanych objawów malała. Obraz zaburzeń zachowania zmieniał się w miarę rozwoju choroby: aktywność niedostosowana stawała się coraz bardziej niedorzeczna. Zmniejszała się częstość występowania zaburzeń depresyjnych, wzrastała natomiast częstość występowania urojeń i zaburzeń aktywności. Obraz i dynamika obserwowanych objawów mogą sugerować częstsze występowanie zaburzeń świadomości w Ch.A. niż to wynika z praktyki klinicznej.

Celem pracy było określenie zależności pomiędzy stwierdzonymi zaburzeniami zachowania i objawami psychotycznymi występującymi w otępieniu o różnym nasileniu w przebiegu choroby Alzheimera (Ch.A.). Dla wszystkich trzech analizowanych stadiów Ch.A. (otępienie umiarkowane, umiarkowanie głębokie i głębokie) w badanej grupie chorych znamienna była zależność pomiędzy obecnością omamów i urojeń. W otępieniu umiarkowanie głębokim zależność taką stwierdzono pomiędzy obecnością urojeń i agresji, a w otępieniu głębokim pomiędzy omamami i lękiem oraz pomiędzy lękiem i bezsennością. Obraz stwierdzonych zaburzeń, jego dynamika i zmienność sugerują, że niektóre zaburzenia zachowania i stany psychotyczne mogą wynikać z zaburzeń świadomości, których rozpoznanie utrudnia często brak możliwości oceny orientacji u głęboko otępiałego chorego. Niektóre obserwowane u chorych zaburzenia przypominają jedynie swoim obrazem typowe psychozy i stanowią reakcję na inne objawy, takie jak upośledzenie pamięci, zaburzenia orientacji, omamy wzrokowe, zaburzenia rozpoznawania miejsc, osób, ich zachowania i mimiki.

Obecnie uważa się, że reaktywne postacie tlenu wytwarzane przez mitochondrialny łańcuch transportu elektronów odgrywają ważną rolę w procesie starzenia się ośrodkowego układu nerwowego i w patogenezie otępienia typ Alzheimera. Ostatnie badania wykazały, że mutacje w mitochondrialnych genach dla oksydazy cytochromu C dla dwóch podjednostek są czynnikiem ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera u osób starych. Uszkodzenie tego enzymu zwiększa wytwarzanie przez mitochondria reaktywnych postaci tlenu, które odgrywają ważną rolę w procesie odkładania się złogów betaamyloidu w ośrodkowym układzie nerwowym. U pacjentów z chorobą Alzheimera podawanie antyoksydantów – alfa-tokoferolu i/lub selegilliny hamuje progresję choroby o średnim stopniu zawansowania. Fakt ten potwierdza kluczową rolę reaktywnych postaci tlenu w patogenezie zespołów otępiennych.

W badaniu katamnestycznym oceniono wybrane czynniki socjodemograficzne u 142 chorych na schizofrenię, których po raz pierwszy w życiu hospitalizowano w oddziale młodzieżowym w okresie dorastania (13-18 lat). Katamnezę przeprowadzono po 23 latach od tej hospitalizacji. Analizowano cztery zmienne: płeć, wiek, wykształcenie i stan cywilny. Stwierdzono przeciętnie wcześniejszy wiek zachorowania u chłopców oraz związek płci męskiej z pozostawaniem w stanie wolnym cywilnym w okresie katamnezy. Wykształcenie osób, które zachorowały na schizofrenię w okresie dorastania nie uległo zmianie w okresie katamnestycznym.

W badaniu katamnestycznym oceniono związki między wczesnym zachorowanie na schizofrenię a późniejszą (po 23 latach) aktywnością zawodową w grupie 142 osób hospitalizowanych po raz pierwszy z powodu schizofrenii o wczesnym początku, tj. w wieku młodzieżowym (13-18 lat). Wykazano związek wczesnego początku choroby w okresie adolescencji z późniejszym słabym funkcjonowaniem zawodowym i częstą inwalidyzacją. W okresie katamnezy, mężczyźni częściej niż kobiety otrzymywali renty, częściej też jednak pracowali zawodowo. Kobiety częściej pozostawały bez świadczeń inwalidzkich, jak i bez zatrudnienia.

Autorzy pracy dzielą się paroletnimi doświadczeniami klinicznymi we wdrażaniu terapii z koniem u pacjentów Oddziału Młodzieżowego II Kliniki Psychiatrycznej AM w Łodzi. M.in. przedstawiają opracowany przez siebie wzór dokumentacji medycznej rejestrującej jej przebieg. Terapia z koniem, jako jedna z form hipoterapii, mimo swoich wielostronnych walorów, jest u nas nadal bardzo mało popularnym oddziaływaniem leczniczym, dlatego istnieje potrzeba stworzenia realnego programu dla tej formy terapii w Polsce.

Jedną z metod leczenia choroby niedokrwiennej serca są zabiegi rewaskularyzacji mięśnia sercowego. Przeprowadzane są z zastosowaniem różnych sposobów ochrony narządów wewnętrznych. Kliniczną konsekwencją tych zabiegów mogą być zmiany w zakresie funkcji poznawczych, stanu neurologicznego i psychicznego. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa autorzy zwracają uwagę na ryzyko wystąpienia powikłań, wskazują na czynniki ryzyka i opisują mechanizmy powstawania zmian.