Streszczenie
Celem pracy jest analiza uszkodzenia układu nerwowego u chorych z toczniem rumieniowatym układowym (t.r.u.) oraz ustalenie wczesnych objawów, które umożliwiłyby wczesną diagnostykę oraz szybkie wdrożenie leczenia, zanim nie wystąpią nieodwracalne zmiany. Badaniami objęto grupę 44 osób z rozpoznaniem t.r.u. U 28 osób stwierdzono objawy uszkodzenia układu nerwowego. Wiek chorych wynosił w czasie badania od 22 do 68 lat, średnio 43,8± 11,5 lat, a średni okres rozwoju t.r.u. 11,8±9 lat (rozpiętość: 1-30). Objawy uszkodzenia układu nerwowego u 9 osób poprzedziły wystąpienie innych objawów t.r.u., u 7 osób wystąpiły w pierwszym roku po rozpoznaniu choroby, u 12 osób w jej późniejszym okresie. Najczęstszymi objawami neurologicznymi, które poprzedzają inne objawy t.r.u., bądź występują w pierwszym roku po rozpoznaniu, są: bóle i zawroty głowy (7 i 4 chorych), organiczne uszkodzenie o.u.n. (4 chorych), napady padaczkowe (3 chorych), ogniskowe uszkodzenie o.u.n. (3 chorych). Celem oceny wpływu różnorodnych czynników na uszkodzenie układu nerwowego w przebiegu t.r.u. porównywano obecność objawów klinicznych, czynników ryzyka oraz leczenie. Uszkodzenie nerek stwierdzono u 62,5% chorych, u których objawy neurologiczne wystąpiły we wczesnej fazie choroby, nadciśnienie tętnicze u 40% chorych, choroby serca u 33,3%, zaburzenia hematologiczne u 27,7% tej grupy chorych. Wnioski: (l) Objawy uszkodzenia układu nerwowego mogą poprzedzać wystąpienie innych objawów t.r.u., dlatego u chorych, zwłaszcza młodych, u których bez uchwytnej przyczyny wystąpiły objawy neurologiczne, należy wykonać badania w kierunku t.r.u. (2) Objawy neurologiczne występujące we wczesnym okresie choroby są najczęściej ulotne i mało charakterystyczne: bóle głowy, zawroty głowy, organiczne uszkodzenie o.u.n. (3) Specjalną opieką powinni zostać objęci chorzy z t.r.u., u których występują choroby nerek i nadciśnienie, ponieważ te dwa czynniki predysponują do uszkodzenia układu nerwowego.