Archiwum 1992–2013

Celem niniejszej pracy było przedstawienie obecnego stanu wiedzy na temat roli, jaką odgrywają receptory metabotropowe dla kwasu glutaminowego (mGluRs) w stanach fizjologicznych i patologicznych o.u.n. W pierwszej części pracy przedstawiono klasyfikację i dystrybucję mGluRs w o.u.n. Omówiono wpływ tego typu receptorów na funkcjonowanie kanałów wapniowych, potasowych oraz ich interakcje z innymi systemami neuroprzekaźnikowymi. W części drugiej zaprezentowano udział mGluRs w stanach chorobowych o.u.n. i potencjalną rolę, jaką mogą odgrywać ligandy tych receptorów w leczeniu bólu, epilepsji, zaburzeń neurodegeneracyjnych, lęku, depresji i uzależnień lekowych.

W pracy omówiono mechanizmy leżące u podstaw procesów zwyrodnieniowych w układzie nerwowym, takie jak: akumulacja agregatów białkowych, ekscytotoksyczność, stres oksydacyjny, zaburzenia metabolizmu wewnątrzkomórkowego, apoptoza i nekroza. Opisano wieloetapowy proces apoptozy, rolę kanału PTPC w błonie mitochondriów i rolę kaspaz w mechanizmie apoptozy. Zwrócono uwagę na rolę dopaminy w procesach neurodegeneracyjnych. Drugą część pracy poświęcono rozważaniom nad możliwościami terapeutycznymi w kontekście wcześniej opisanych mechanizmów. W tym zakresie szczególne znaczenie może mieć antagonizowanie procesów ekscytotoksycznych związanych głównie z receptorem glutaminergicznym NMDA, postępowanie antyoksydacyjne i stosowanie czynników neurotroficznych, a także leków immunosupresyjnych. Nową dopiero zapoczątkowaną strategią, jest hamowanie apoptozy i akumulacji agregatów białkowych.

U pacjentów zakażonych ludzkim wirusem nabytego upośledzenia odporności rozwija się otępienie. W patogenezie choroby kluczową rolę odgrywa wirus. Zakażone wirusem makrofagi wytwarzają prozapalne cytokiny i mediatory prowadzące do śmierci komórek nerwowych. Również białka wirusa HIV gpl20 (antygen powierzchniowy) i regulacyjne białko Vpr doprowadzają do śmierci komórek nerwowych drogą apoptozy. Ważną rolę w śmierci komórek odgrywa aktywacja receptorów NMDA typowa dla wszystkich rodzajów otępień i chorób neurodegeneracyjnych. Terapia antyretrowirusowa spowalnia powstanie deficytów funkcji poznawczych i rozwój objawów otępienia.

Zanik wieloukładowy (MSA), zwłaszcza postać z dominującymi objawami parkinsonowskimi, sprawia we wczesnej fazie choroby wiele trudności diagnostycznych i często jest rozpoznawany jako choroba Parkinsona, a prawdziwą diagnozę poznajemy dopiero po weryfikacji neuropatologicznej. Autor omawia zarówno różnice kliniczne, jak i różnorodne badania dodatkowe pozwalające na szybsze i prawidłowe rozpoznanie MSA, co może mieć znaczenie terapeutyczne.

Stomatodynię (burning mouth syndrome – BMS) określa się, jako uczucie pieczenia, palenia błony śluzowej jamy ustnej u pacjentów z niezmienioną błoną śluzową jamy ustnej w badaniu klinicznym. W piśmiennictwie czynniki etiologiczne zostały podzielone na trzy grupy: miejscowe, ogólnoustrojowe i psychogenne. Najczęściej współwystępują ze stomatodynią zaburzenia depresyjne, lękowe lub mieszane lękowo-depresyjne. Nie jest jasne, czy objawy BMS są postacią somatyczną lęku lub depresji, czy też zaburzenia psychiczne pojawiają się w wyniku przewlekłego doznawania uciążliwych objawów stomatodynii.

Przedstawiono opis dwóch chorych, u których pojawiły się działania niepożądane o charakterze serotoninergicznym po dołączeniu fototerapii do kuracji fluoksetyną lub sertraliną. Objawy ustąpiły po przerwaniu fototerapii. Autorzy sądzą, że przyczyną objawów mogła być interakcja między stosowanymi metodami leczenia (potencjalizacja efektu serotoninowego). Zgodnie z wiedzą autorów, jest to pierwsze doniesienie na ten temat.

Praca przedstawia aktualne ustalenia dotyczące schizofrenii rozpoczynającej się po 40 roku życia. Przedstawiono stanowisko międzynarodowej grupy ekspertów opracowane na podstawie badań nad schizofrenią „późną". Opracowanie poszerzono o opis przypadku pacjentki, u której stwierdzono objawy spełniające kryteria badawcze ICD-10 dla schizofrenii i początkiem zachorowania w 41 roku życia.

Przedstawiono propozycję wzoru formy opinii sądowo-psychiatrycznej, zgodnego z wymaganiami przepisów i odpowiadającego praktycznym potrzebom biegłych przygotowujących taki dokument. (red.)