Na okładce
Krzysztof Chłopicki 1928-1982
Krzysztof Czuma
Opisano dwa przypadki tzw. „doświadczenia pobliża śmierci", które wystąpiły po zawale serca z zatrzymaniem krążenia.
W artykule opisano trzy przypadki stwardnienia rozsianego ze współistniejącymi zaburzeniami psychicznymi o różnej symptomatologii – zespołem paranoidalnym, jadłowstrętem psychicznym i zespołem depresyjnym. Opierając się na przedstawionych przykładach autorzy podkreślają, że struktura zaburzeń psychicznych towarzyszących SM może być niezwykle złożona i może nastręczać klinicyście szereg problemów diagnostycznych i dotyczących wyboru trafnej strategii terapeutycznej.
Praca przedstawia przypadek pacjentki chorej na boreliozę, u której błędnie rozpoznano zespół otępienny. W dalszym przebiegu rozpoznano i skutecznie leczono objawy zespołu depresyjnego.
Autorzy przedstawiają 3 pacjentów hospitalizowanych w klinikach psychiatrycznych z powodu zaburzeń psychicznych. Opisują diagnostykę i leczenie. Przyczyną zaburzeń psychicznych okazały się zaburzenia hormonalne: nadczynność tarczycy i jatrogenna tyreotoksykoza.
Autorzy pracy opisują problemy diagnostyczne dotyczące 44-letniej kobiety, u której nagle wystąpiły zaburzenia pamięci.
Autor przedstawia przypadek 37-letniej pacjentki z zaburzeniami lękowymi o wieloletnim przebiegu i wywiadem wskazującym na nadużywanie alkoholu i anksjolityków benzodiazepinowych. Na pewnym etapie leczenia farmakologicznego zalecono stosowanie tianeptyny, co przyniosło prawie natychmiastową poprawę objawową, ale w krótkim czasie (kilku miesięcy) pociągnęło za sobą wzrost „zapotrzebowania" na lek do 30 tabletek na dobę. W ciągu blisko 2-letniej obserwacji pacjentka wykazywała wyraźne objawy uzależnienia od tianeptyny ze wszelkimi tego konsekwencjami. Autor zastanawia się nad różnymi możliwymi przyczynami tej nieopisywanej dotąd w literaturze sytuacji związanymi zarówno z dyspozycjami pacjentki, jak i właściwościami samego leku.
Opis przypadku pacjentki, która w trakcie pierwszego epizodu schizofrenii paranoidalnej została wykorzystana seksualnie. W okresie remisji psychozy pojawiły się u pacjentki objawy zespołu stresu pourazowego, które niekorzystnie wpłynęły na dalsze leczenie – odstawiła neuroleptyk, doszło do zaostrzenia psychozy. Bliższe omówienie urazu umożliwiło pacjentce dalsze skuteczne leczenie schizofrenii.
Praca przedstawia trudny i długi proces diagnostyczny 27-letniego pacjenta, przyjętego do szpitala po trzech latach wyraźnie zmienionego funkcjonowania społecznego. Pacjent w oddziale pozostawał przez długi okres w bardzo trudnym kontakcie, obraz obserwowanych zaburzeń był zmienny i nietypowy. Dopiero po kilku miesiącach leczenia chory ujawnił wiele, rzadko obserwowanych w praktyce klinicznej przeżyć psychotycznych pozwalających na rozpoznanie schizofrenii paranoidalnej.
W efekcie podawania egzogennych hormonów glikokortykosteroidowych wystąpić mogą różne zaburzenia psychiczne. Opisano przypadek wystąpienia depresji ciężkiej z objawami psychotycznymi u siedemnastoletniej pacjentki, która z powodu pierwszego w życiu rzutu zespołu nerczycowego leczona była prednizonem. Ze względu na znaczne nasilenie objawów oraz niemożność odstawienia kortykosteroidów (ryzyko przełomu nadnerczowego), rozpoczęto leczenie przeciwdepresyjne – zastosowano mirtazapinę.
Autorzy przedstawiają opis kliniczny dziewczynki z rozpoznaniem autyzmu dziecięcego, u której stwierdzono obecność anomalii rozwojowej pod postacią dodatkowego żebra. Obecność tej anomalii posłużyła autorom do rozważenia wybranych zagadnień dotyczących etiologii autyzmu.
W pracy przedstawiono psychiczne i somatyczne następstwa maltretowania małych dzieci na podstawie opisu dwóch przypadków.
Przedstawiony przypadek 22-letniego samobójcy ma pokazać jak ważny jest umiar i konsekwencja w stawianiu rozpoznań przy niejednoznacznym obrazie choroby. W ciągu dwóch lat leczenia rozpoznawano u tego pacjenta pięć różnego rodzaju zaburzeń. Zmienność koncepcji diagnozy i terapii wpłynęła na utratę wiary chorego w ich trafność, a co za tym idzie możliwość poprawy samopoczucia. Na podstawie autopsji psychologiczno-psychiatrycznej można stwierdzić, że obraz choroby spełniał kryteria rozpoznania zaburzenia schizotypowego. Jednak najtrafniejszą diagnozą byłaby opisana przez Bornsztajna, ale wycofana z obowiązujących klasyfikacji, schizofrenia somatopsychiczna.
Autorzy opisują przebieg długotrwałej terapii rodzinnej pacjentki z rozpoznaniem zaburzeń depresyjnych. Praca nad relacją małżeńską z perspektywy transgeneracyjnej ujawniła głębokie konflikty pacjentki z własną matką i spowodowała konieczność podjęcia terapii indywidualnej. Autorzy starają się pokazać możliwość integrowania różnych perspektyw teoretycznych jak i praktycznych w pracy z pacjentem i jego rodziną.
Jednym z najważniejszych zadań terapeuty rodzinnego jest uzgodnienie w czasie wstępnego spotkania wspólnych oczekiwań od terapii, czyli tzw. kontraktu terapeutycznego. Autorzy artykułu przedstawiają trudności w terapii, w której – wbrew powszechnie praktykowanej formule – doszło do serii spotkań pomimo braku kontraktu terapeutycznego.
Autorzy opisują terapię małżeństwa, w którym do kryzysu doszło z chwilą ujawnienia się zdrady męża. Terapia ujawniła szereg problemów małżeńskich, a w szczególności chwiejną równowagę między potrzebą bliskości a niepewnością i obawami przed bliskością. Sam fakt zdrady i konflikty dookoła osoby byłej kochanki okazał się kluczowym regulatorem relacji małżeńskiej.
W przedstawionym procesie terapii pary małżeńskiej zwrócono uwagę na problematykę uzależnienia alkoholowego pojawiającego się, jako objaw „wędrujący" przez pokolenia i pełniący określone funkcje. Autorzy podkreślają rolę przekazu międzypokoleniowego, w którym nadużywanie alkoholu jest wzorcem radzenia sobie z problemami osobowościowymi oraz z kryzysami rozwojowymi pojawiającymi się w cyklu życia rodzinnego.
Opis przypadku pacjentki z rozpoznaniem jadłowstrętu psychicznego, u której stosowano różne formy terapii w ciągu 2 lat leczenia: hospitalizacja, psychoterapia indywidualna o charakterze poznawczo-behawioralnym oraz analiza genogramu, uzyskując jedynie nieznaczną poprawę stanu somatycznego, psychicznego i funkcjonowania społecznego. Dopiero podjęcie terapii w homogennej grupie dla pacjentek z zaburzeniami odżywiania przyniosło znaczną poprawę stanu pacjentki i umożliwiło jej prawidłowe funkcjonowanie w otoczeniu.
Silny stres, stres przewlekły, zaburzenia depresyjne uruchamiają oś: układ limbiczny-podwzgórze-przysadka-nadnercza w efekcie czego dochodzi do pobudzenia adrenergicznego i hiperkortyzolemii z następstwami metabolicznymi, endokrynnymi, zaburzeniami krążenia. Powyższe mechanizmy znalazły odzwierciedlenie w obrazie choroby jednej z naszych pacjentek. U pacjentki tej po leczeniu przeciwdepresyjnym ustąpiły objawy nadciśnienia i cukrzycy.
Na przykładzie dwóch chorych z rozbudowanym systemem natręctw, autor omawia trudności terapeutyczne związane z ich subiektywnie odmienną koncepcją zdrowia i choroby, dopuszczanym przez nich poziomem interwencji terapeutycznej oraz jej skutecznością. (red.)
Ustawa o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym z 28.06.1996 r. wprowadziła nową terminologię i praktykę orzeczniczą. Przedmiotem opiniowania przestała być zdolność do pracy, analizuje się jedynie jej utratę w okresie zatrudnienia. Wprowadzone rozwiązania prawne stawiają w niekorzystnej sytuacji grupę osób upośledzonych umysłowo, które mimo wieloletniego opłacania składki ZUS zostają pozbawione świadczeń rentowych.
Przedstawiamy problemy diagnostyczne i związane z nimi sądowo-psychiatryczne trudności opiniodawcze. Przedstawiono różnorodność wniosków w kolejnych opiniach wydanych w latach 1993-1997 i omówiono przyczyny opóźnienia rozpoznania choroby psychicznej, które ustalono dopiero podczas dziewiątego z kolei badania sądowo-psychiatrycznego.
Autorzy przedstawiają trudności w postępowaniu związanym ze zwolnieniem z detencji chorego na schizofrenię paranoidalną, podejrzanego o czyn zabójstwa czterech osób, pomimo osiągnięcia przez niego pełnej remisji procesu psychotycznego.