Streszczenie
Cel. Celem artykułu jest próba usystematyzowania dotychczasowej wiedzy na temat roli różnych czynników, a zwłaszcza rodziny, w powrocie osoby chorej psychicznie do środowiska.
Poglądy. Przedstawiono i omówiono kolejno czynniki związane z samym pacjentem i cechami jego choroby, instytucją psychiatryczną, środowiskiem społecznym, z którym kontaktuje się system rodzinny, a przede wszystkim z charakterystycznymi dla rodziny sposobami radzenia sobie ze stresem. Wnioski.
Rola wszystkich opisanych czynników w powrocie pacjenta do środowiska wydaje się bardzo ważna, jednak perspektywa systemowa wskazuje na szczególną rolę systemu rodzinnego w powrocie pacjenta do środowiska, a zwłaszcza na znaczenie, jakie nadaje on sytuacji stresowej, inaczej mówiąc na znaczenie „opowieści rodzinnej" o chorobie.