Streszczenie
Cel. Praca stanowi przegląd chorób układu nerwowego, których wystąpienie i przebieg są związane z procesami immunologicznymi. Poglądy. Przez długi czas ośrodkowy układ nerwowy (OUN) był uważany za immunologicznie pasywny. Wśród przyczyn immunologicznej pasywności OUN wymieniano: obecność bariery krew-mózg (BKM), brak drenażu limfatycznego, brak komórek dendrytycznych zdolnych do prezentacji antygenu, niską ekspresję antygenów głównego układu zgodności tkankowej (MHC), krótki czas przeżycia komórek układu odpornościowego, które przedostają się do OUN. Jednakże zgromadzono dowody sugerujące, że stan immunologicznej pasywności OUN nie jest absolutny: a) możliwa jest dyfuzja płynu śródmiąższowego z mózgu do węzłów chłonnych i krążenia obwodowego, b) aktywowane limfocyty T i B mogą przekraczać przez BKM, c) rozpuszczalne cząsteczki immunomodulacyjne (przeciwciała, cytokiny) mogą przedostawać się do OUH, d) w odpowiedzi na różne bodźce dochodzi do wzrostu ekspresji antygenów MHC klasy I i II na komórkach mikrogleju i astrocytach, e) komórki OUN są zdolne do produkcji cytokin.
Wnioski. Istnieje coraz więcej danych potwierdzających rolę odpowiedzi immunologicznej w patogenezie i przebiegu klinicznym wielu stanów patologicznych układu nerwowego m.in.: polineuropatii, chorób demielinizacyjnych, chorób nerwowo-mięśniowych, zespołów paraneoplastycznych.