Streszczenie
Cel. Przegląd aktualnej wiedzy o powiązaniach funkcjonalnych szyszynki z układem odpornościowym, ze zwróceniem uwagi na badania, dotyczące efektów immunomodulacyjnych melatoniny u ludzi.
Poglądy. Szyszynka jest gruczołem neuroendokrynowym kręgowców, przetwarzającym informacje o warunkach świetlnych otoczenia na biochemiczny sygnał, zrozumiały dla wszystkich komórek organizmu. Sygnałem tym jest melatonina, wydzielana do krwi w rytmie dobowym o wysokich stężeniach w ciemności a niskich podczas dnia. Taki rytm dobowy melatoniny występuje u wszystkich zwierząt, bez względu na ich dobowy wzorzec aktywności ruchowej. Melatonina uczestniczy w regulacji większości procesów, przebiegających rytmicznie oraz podlegających zmianom sezonowym. Jest więc głównym synchronizatorem endogennego zegara a kontroluje takie procesy jak rozród zwierząt rozmnażających się sezonowo, ich procesy odpornościowe, temperaturę ciała oraz sen i czuwanie u ludzi i wiele innych. Będąc bardzo aktywnym zmiataczem wolnych rodników melatonina stanowi istotną ochronę organizmu przed stresem oksydacyjnym, działa też immunomodulacyjne. Funkcję tę może spełniać bezpośrednio, wpływając na komórki odpornościowe, posiadające receptory melatoniny a także za pośrednictwem innych hormonów, których poziom i rytm dobowy są modulowane przez melatoninę. Z kolei sygnały wysyłane przez pobudzony układ odpornościowy wpływają na funkcjonowanie szyszynki, zamykając w ten sposób pętlę regulacyjną, włączającą ten gruczoł do systemu utrzymującego homeostazę organizmu a złożonego z układów nerwowego, endokrynowego i odpornościowego.