Streszczenie
Cel. Większość badań prowadzonych wśród osób uzależnionych od alkoholu koncentruje się na mężczyznach, pomimo doniesień wskazujących na różnice pomiędzy płciami w zakresie licznych zmiennych związanych z rozwojem problemów alkoholowych i motywacją do leczenia. Celem przedstawianych badań było zidentyfikowanie czynników prognostycznych dla ukończenia terapii przez uzależnionych od alkoholu mężczyzn i kobiety.
Metoda. Badaniami - na początku ambulatoryjnego leczenia odwykowego objęto 194 mężczyzn i 94 kobiety uzależnione od alkoholu. Do obszaru zmiennych, których wpływ na zakończenie leczenia analizowano, włączono zmienne związane z natężeniem odczuwanego stresu i strategiami radzenia sobie ze stresem, związane z przekonaniami i oczekiwaniami (poczucie własnej skuteczności, wartości, dyspozycyjny optymizm, akceptacja uzależnienia jako choroby, poczucie satysfakcji życiowej, poczucie wartości przypisywanej własnemu zdrowiu) oraz zmienne związane z przeżywanymi emocjami (kontrola emocji lęku, gniewu, depresji, poziom lęku jako stanu i cechy). Zastosowano analizę dyskryminacyjną - procedurę krokową opartą na minimalizowaniu wskaźnika lambda Wilksa.
Wyniki. Ustalono 9 czynników prognostycznych dla ukończenia terapii przez mężczyzn i 14 dla kobiet. Ukończenie terapii w obydwu grupach związane jest z rzadkim stosowaniem strategii radzenia sobie ze stresem polegającej na powstrzymaniu się od działania, częstym stosowaniem strategii pozytywnego przewartościowania oraz niskim poziomem lęku jako stanu i ujawnianiem tej emocji. W grupie kobiet potwierdzono znaczenie dyspozycyjnego optymizmu, poczucia satysfakcji życiowej i własnej skuteczności, a w grupie mężczyzn poczucia własnej wartości oraz natężenia odczuwanego stresu.
Wnioski. Istnieją znaczące różnice pomiędzy mężczyznami i kobietami odnośnie szeregu czynników predykcyjnych ukończenia terapii. Nagromadzenie negatywnych czynników prognostycznych u pacjentów powinno być impulsem do dokładnej diagnozy oraz udzielania im szczegółowej pomocy psychologicznej.