Streszczenie
Cel. Udar mózgu jest trzecią przyczyną zgonów w krajach Europy Zachodniej i USA, czwartą w Polsce. Wyższa zachorowalność na udar mózgu występuje u mężczyzn i wzrasta wraz z wiekiem u obu płci. Celem pracy była próba określenia różnic w charakterze czynników ryzyka oraz etiologii udaru niedokrwiennego u kobiet i mężczyzn w różnych grupach wiekowych.
Metoda. Materiał stanowiła baza danych Narodowego Rejestru Udarów obejmująca 12 396 pacjentów z udarem niedokrwiennym mózgu leczonych w 60 oddziałach neurologicznych w Polsce w 2000 r.
Wyniki. Najczęstszym czynnikiem ryzyka u kobiet i mężczyzn, niezależnie od wieku, było nadciśnienie tętnicze, którego częstotliwość wynosiła ok. 50%. Palenie papierosów istotnie częstsze było u mężczyzn w każdym wieku (53,3% vs 22,5% w grupie poniżej 56 lat i 15,8% vs 1,3% w grupie powyżej 80 lat; p< 0,001). Migotanie przedsionków częstsze było u kobiet w porównaniu z mężczyznami (30,7% vs 20,2% w wieku 66-80 lat; p<0,001), a jego rozpowszechnienie wykazywało tendencję wzrostową wraz z wiekiem u obu płci. Zator sercopochodny częściej rozpoznawano u kobiet niż u mężczyzn podczas gdy zwężenie tętnicy szyjnej powyżej 70%o częstsze było u mężczyzn (różnice istotne statystycznie).
Wnioski. Najczęstszym czynnikiem ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu niezależnie od płci i wieku okazało się nadciśnienie tętnicze. Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu było zdecydowanie częstszym czynnikiem ryzyka u mężczyzn, zwłaszcza w młodszych grupach wiekowych, podczas gdy migotanie przedsionków częściej występowało u kobiet (częściej w starszym wieku). W prewencji udaru powinno uwzględniać się różnice w występowaniu czynników ryzyka u kobiet i mężczyzn.