Streszczenie
Cel. Artykuł stanowi pierwszą część przeglądu wyników ważniejszych badań dotyczących zaburzeń funkcji poznawczych u pacjentów z toczniem rumieniowatym układowym (tru).
Poglądy. Toczeń jest chorobą zapalną, o podłożu autoimmunologicznym, przebiegającą z okresami zaostrzeń i remisji. W przebiegu tej choroby obserwuje się wiele różnych objawów, wśród nich także symptomy zajęcia obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego. Różnorodność objawów neurologicznych i psychiatrycznych występujących u chorych na tru sprawiła, iż podejmowano próby zestawienia tych objawów, co zaowocowało opracowaniem klasyfikacji, opublikowanej przez American College of Rheumatology (ACR) w 1999 r. Wśród zawartych w nim objawów znalazły się także zaburzenia funkcji poznawczych, które obecnie uważane są za jedną z najczęstszych neuropsychiatrycznych manifestacji tru, obserwowaną u 80% chorych. Wyniki badań oceniających odsetek chorych z deficytami poznawczymi, do momentu ogłoszenia klasyfikacji ACR, pozostawały rozbieżne, bowiem szacowano go na 21-710%o. Przyczyną niezgodności był zapewne przede wszystkim brak jednolitych kryteriów oceny tych zaburzeń oraz stosowanie odmiennych metod oceny funkcji poznawczych. Nieliczne, jak dotąd, badania prospektywne dostarczają niejednoznacznych wniosków, bowiem chociaż w większości deficyty wykazują pewną stabilność, spotyka się także znaczną poprawę, jak i pogorszenie funkcjonowania poznawczego wśród chorych z tru.
Wnioski. Zaburzenia funkcji poznawczych są jednym z najczęstszych spośród objawów ze strony układu nerwowego, występujących u pacjentów z tru. Wnioski płynące z badań prospektywnych opisywanych zaburzeń pozostają niejednoznaczne, dlatego też wymagają dalszych badań. Badanie psychologiczne uważane jest za jeden z integralnych elementów procesu diagnostycznych chorych na toczeń rumieniowaty układowy.