Streszczenie
Cel. W artykule podjęto próbę przybliżenia narzędzi funkcjonowania społecznego w psychiatrii pod kątem użyteczności dla lekarza praktyka oraz klinicysty i badacza.
Poglądy. Opracowanie efektywnych interwencji terapeutycznych wymaga stosowania narzędzi oceny niesprawności i funkcjonowania coraz bardziej oddających zachowanie i aktywność osób z zaburzeniami psychicznymi w rzeczywistym środowisku życia, z uwzględnieniem warunków środowiska oraz indywidualnego potencjału każdego człowieka uwarunkowanego m.in. funkcjonowaniem poznawczym. W artykule podjęto próbę scharakteryzowania najnowszych trendów dotyczących użyteczności instrumentów pomiarowych funkcjonowania i niesprawności psychospołecznej. Poruszono problematykę związaną z konstrukcją kwestionariuszy oraz ich właściwościami (użyteczność, praktyczność, rzetelność, trafność). Wskazano na badania i projekty, które są źródłem wiedzy na temat silnych i słabszych stron opisanych instrumentów badawczych. Zarysowano również kierunek przemian w badaniach nad niesprawnością i funkcjonowaniem w ujęciu historycznym.
Wnioski. Coraz większą rolę odgrywa podejście zintegrowane, w którym narzędzia funkcjonowania społecznego stanowią jeden z elementów badania. Wykonawstwo zadań oraz odgrywanie ról „z życia wziętych " ma obecnie duże znaczenie, umożliwiając wnioskowanie w odniesieniu do konkretnych zdolności poznawczych oraz możliwości indywidualnych.