Streszczenie
Cel. Artykuł przedstawia wyniki badań poszukujących związku zaburzeń funkcji poznawczych u pacjentów chorych na toczeń rumieniowaty układowy (tru) z aktywnością choroby, współwystępującymi objawami neurologicznymi i/lub psychiatrycznymi (N/P), wynikami badań neuroobrazujących, wybranymi wskaźnikami immunologicznymi oraz sterydoterapią.
Poglądy. Zaburzenia funkcji poznawczych (kognitywnych) u chorych na toczeń występują niezależnie od poziomu aktywności choroby, nie są także związane ze stosowaną u tych pacjentów sterydoterapią, często natomiast towarzyszy im podwyższony poziom przeciwciał antykardiolipinowych. Czynnikiem sprzyjającym występowaniu zaburzeń kognitywnych wydaje się być także współistnienie objawów neurologicznych i/lub psychiatrycznych, jakkolwiek nie znaleziono dowodów na to, by deficyty poznawcze w tru związane były z zaburzeniami nastroju. Zwraca uwagę fakt, iż zaburzenia funkcji poznawczych występują także u pacjentów, u których nigdy nie obserwowano objawów N/P. Deficytom poznawczym wydają się towarzyszyć zmiany w rezonansie magnetycznym (MRI), obrazowaniu z transferem magnetyzacji (MTI) oraz pozytronowej tomografii emisyjnej (PET), sprzeczne natomiast są wnioski badań poszukujących korelacji pomiędzy występowaniem zaburzeń funkcji poznawczych a zaburzeniami przepływu mózgowego badanego metodą tomografii emisyjnej pojedynczego fotonu (SPECT).
Wnioski. Zaburzenia funkcji poznawczych są częstą manifestacją tru, obserwowaną zarówno u pacjentów z objawami N/P, jak i bez tych objawów. U tych ostatnich uważane są za symptom podklinicznego zajęcia centralnego układu nerwowego. Ze względu na niejednoznaczność wyników badań zagadnienie to pozostaje nadal przedmiotem wielu poszukiwań.