Streszczenie
Cel. Ocena skuteczności i bezpieczeństwa leków przeciwdepresyjnych z grup SSRI i SNRI w leczeniu depresji u chorych w wieku podeszłym.
Metody. Przeprowadzono systematyczny przegląd piśmiennictwa z wykorzystaniem elektronicznych baz danych (Medline {Pubmed}, Cochrane, Embase oraz PsychInfo). Zaplanowano przeprowadzenie metaanalizy dotyczącej skuteczności i bezpieczeństwa stosowania SSRI i SNRI w depresji u osób w wieku podeszłym z wykorzystaniem metody Mantel'a-Haenszel'a w modelu nielosowej dystrybucji zmiennych dychotomicznych. Oceniano dwa parametry skuteczności (uzyskanie ponad 50% poprawy w skalach i uzyskanie remisji objawów) oraz podstawowy parametr bezpieczeństwa (odsetek chorych przerywających leczenie z powodu objawów ubocznych).
Wyniki. Zidentyfikowano 13 randomizowanych, kontrolowanych (placebo lub substancją aktywną) badań klinicznych, w których oceniano skuteczność i bezpieczeństwo leków z grup SSRI i SNRI w leczeniu depresji u osób po 60 roku życia. Przeprowadzono dwie metaanalizy: skuteczności i bezpieczeństwa SSRI w porównaniu do placebo oraz w porównaniu do leków trójpierścieniowych. Ze względu na niewystarczającą liczbę prac badawczych, nie była możliwa metaanaliza badań z wykorzystaniem SNRI. SSRI jako grupa okazały się być skuteczniejsze (choć gorzej tolerowane) od placebo. Istniejące dane nie pozwalają na stwierdzenie przewagi któregokolwiek z leków z grupy SSRI nad innym lekiem z tej grupy. Efekt działania SSRI jest lepszy u chorych z bardziej nasilonymi objawami depresji. Wenlafaksyna nie jest skuteczniejsza od sertraliny ani citalopramu i jest obarczona większą liczbą objawów niepożądanych. SSRI są podobnie skuteczne do leków trójpierścieniowych i dają znacznie mniej objawów niepożądanych prowadzących do odstawienia leczenia.
Wnioski. Ekstrapolacja wyników badań prowadzonych w populacjach młodszych na grupę chorych po 60 roku życia może wieść do błędnych wniosków. W przeciwieństwie do populacji młodszych, nie udaje się wśród depresyjnych chorych w wieku podeszłym wykazać przewagi SNRI i leków trójpierścieniowych nad SSRI. Ponadto, trudności interpretacyjne sprawia bardzo wysoki w tej grupie chorych odsetek pozytywnych odpowiedzi na placebo.