Archiwum 1992–2013

W artykule przedstawiono wyniki Globalnego Sondażu przeprowadzonej przez WPA-WHO wśród 4887 psychiatrów z 44 krajów. Sondaż dotyczył używania diagnostycznych systemów klasyfikacji w praktyce klinicznej oraz pożądanych cech klasyfikacji zaburzeń psychicznych. Wyniki te posłużą WHO do zwiększenia przydatności klinicznej klasyfikacji zaburzeń psychicznych w systemie ICD w procesie korekty obecnej wersji ICD-10. Uczestnicy badania za najważniejsze cele klasyfikacji uznali ułatwienie komunikacji między klinicystami oraz dostarczanie informacji istotnych dla sposobu leczenia i postępowania. Zdecydowana większość preferowała prostszy system obejmujący 100 lub mniej kategorii, zaś ponad dwie trzecie wolało elastyczne wskazówki zamiast podejścia opartego na ścisłych kryteriach. Zdania były podzielone co do tego, jak uwzględniać ciężkość zaburzenia i stan funkcjonalny, natomiast większość respondentów skłaniała się do przyjęcia systemu, który zawierałby komponent wymiarowy. Znacząca mniejszość psychiatrów z Ameryki Łacińskiej i Azji zgłaszała problemy z międzykulturowym zastosowaniem obecnych klasyfikacji. Ogólnie biorąc, dość wysoko oceniano łatwość stosowania i stopień dopasowania konkretnych kategorii ICD-10, lecz uznano kilka kategorii za niezbyt przydatne w praktyce klinicznej. To ważna kwestia, na której należy skupić uwagę podczas korekty ICD, tak samo jak na tym, by zapewnić na całym świecie przyjęcie przez psychiatrów klasyfikacji zaburzeń psychicznych w wersji ICD-11.

Cel. Celem artykułu jest określenie wpływu stosowania różnych sposobów diagnozowania depresji poudarowej na jej szacowane rozpowszechnienie oraz rozważenie innych możliwych czynników wpływających na znaczną rozbieżność dostępnych danych epidemiologicznych.
Metoda. Analizowano 44 anglojęzyczne artykuły znalezione w bazie danych PubMed zawierające dane na temat rozpowszechnienia depresji poudarowej. Podzielono zebrane w ten sposób dane na 3 grupy ze względu na typy narzędzi diagnostycznych (systemy klasyfikacyjne, skale kliniczne oraz kwestionariusze samo opisowe) oraz 3 populacje (ogólna, szpitalna i po wypisie ze szpitala).Porównano szacowane występowanie depresji poudarowej w każdej z populacji w zależności od stosowanego narzędzia diagnozy.
Wyniki. W populacji ogólnej każde z narzędzi wskazało różne, w sposób istotny statystycznie, rozpowszechnienie depresji poudarowej. Diagnoza kliniczna (według kryteriów diagnostycznych) określiła je na prawie 24%, skale kliniczne na 14%, natomiast badanie kwestionariuszowe na prawie 32%. W populacji szpitalnej na największy procent występowania depresji poudarowej wskazały systemy klasyfikacyjne – ponad 39% i ta wartość różniła się istotnie statystycznie od wskazanych przez pozostałe dwie grupy narzędzi diagnostycznych, które wskazały na nieco ponad 31%. W populacji osób po wypisie ze szpitala na najmniejsze rozpowszechnienie depresji po udarze wskazały systemy klasyfikacyjne – ponad 5% i wynik ten różnił się istotnie statystycznie od wyników pozostałych dwóch metod diagnozowania depresji, które wskazały na prawie 32% jej rozpowszechnienie wśród osób po udarze.
Wnioski. Kwestionariusze samo opisowe, skale kliniczne i systemy klasyfikacyjne mają różną przydatność w diagnozie depresji poudarowej. Zaznaczają się między nimi znaczące różnice pomiarowe w każdej z analizowanych populacji i stąd m.in. mogą wynikać różnice w szacowanej częstości występowania depresji po udarze. Słuszne wydaje się zbadanie przydatności diagnostycznej konkretnych narzędzi i wpływu czasu, jaki minął od udaru, na pojawienie się zaburzenia.

Cel. Internet jest obecnie dla wielu osób podstawowym środkiem uzyskiwania informacji na tematy medyczne, związane ze zdrowiem i leczeniem. Umożliwia między innymi aktywną, wzajemną wymianę informacji pomiędzy osobami poszukującymi informacji a eksperta-mi medycznymi. Celem pracy była analiza wybranego aspektu komunikacji internetowej pomiędzy pacjentami a psychiatrą, a mianowicie pytań pacjentów po przebytej psychozie w kontakcie internetowym z ekspertem.
Metoda. Dokonano analizy 91 pytań zawartych w postach do eksperta portalu www.TacyJakJa. Portal ten działa w oparciu o formułę samoobserwacji objawów zgodnie ze wskazówkami lekarza. Jego częścią jest forum „Po kryzysie psychotycznym" umożliwiające zadawanie pytań ekspertowi.
Wyniki. Wyodrębniono następujące tematy pytań zadawanych z największą częstością: kwalifikacja i radzenie sobie z objawami, kwestie dotyczące rozpoznania, działania niepożądane leków oraz obawy przed ich przyszłym wystąpieniem, ogólnie formułowane pytania psychoedukacyjne oraz pytania dotyczące ogólnego stanu zdrowia w kontekście choroby i leczenia.
Wnioski. Pytania zadawane ekspertowi na forum internetowym mogą stanowić wskazówkę co do rodzaju treści wymagających uwzględnienia w indywidualnym kontakcie lekarz pacjent oraz w trakcie działań psychoedukacyjnych.

Cel. Celem badań jest poznanie związku między nasileniem objawów a sprawnością pamięci operacyjnej i sprawnością funkcji wykonawczych w grupie pacjentów z depresją i pacjentów z hipomanią lub manią.
Metoda. Przebadano 60 osób z terenu województwa łódzkiego, z rozpoznaniem choroby afektywnej dwubiegunowej (rozpozna-nie ustalał psychiatra w oparciu o kryteria diagnostyczne ICD-10), leczonych w II Klinice Psychiatrycznej CSK lub w Szpitalu im. Babińskiego. Trzydzieści osób w wieku 18‒68 lat (średnia 46 lat, w tym 18 kobiet i 12 mężczyzn) spełniało kryteria epizodu depresyjnego(Skala depresji Hamiltona >11 punktów) i 30 osób w wieku 23‒68 (średnia 48 lat, 18 kobiet i 12 mężczyzn) spełniało kryteria epizodu hipomaniakalnego lub maniakalnego (Skala manii Younga >11 punktów). Przedmiotem badania neuropsychologicznego były różne rodzaje pamięci operacyjnej oraz funkcje wykonawcze.
Wyniki. Nie zaobserwowano związku między nasileniem objawów depresyjnych a sprawnością pamięci operacyjnej i stanem funkcji wykonawczych. Natomiast większe nasilenie objawów manii wiąże się z gorszą sprawnością funkcji wykonawczych i różnych aspektów pamięci operacyjnej. Otrzymane zależności mają jednak charakter krzywoliniowy, co wskazuje, że niewielkie nasilenie objawów maniakalnych poprawia funkcjonowanie poznawcze i dopiero większe nasilenie prowadzi do pogorszenia sprawności.
Wnioski. Funkcjonowanie poznawcze pozostaje, wydaje się, w istotnym związku z nasileniem objawów maniakalnych i bez związku z nasileniem objawów depresyjnych.

Cel: Celem artykułu jest przedstawienie przeglądu badań i teorii zajmujących się narracją w zaburzeniach psychotycznych.
Poglądy: W artykule przytoczono wyniki badań zajmujących się analizą specyfi cznych zakłóceń w narracjach osób z zaburzeniami psychotycznymi. Przedstawiono nowe spojrzenie na te zakłócenia, jakie oferuje teoria dialogowego Ja. Omówiono narracyjne metody terapii, stosowane w zaburzeniach psychotycznych. Poświęcono także uwagę nowym zjawiskom, jakimi są perspektywa recovery i uwzględnianie społecznego kontekstu narracji w psychozach.
Wnioski: Dokonany przegląd badań pokazuje, że zastosowanie narracji do lepszego zrozumienia i bardziej skutecznej pomocy terapeutycznej osobom z zaburzeniami psychotycznymi jest coraz szersze. Wzrasta także liczba analiz wykorzystujących metody narracyjne. Zwrócono uwagę na to, że zarówno w kontekście indywidualnym, jak i społecznym następuje zwrot od monologu do dialogu.

Cel. Celem tej pracy jest krótki przegląd patofi zjologii, częstości występowania oraz typowego obrazu radiologicznego anomalii naczyniowych mózgu. W artykule omawiamy: rozwojową anomalię żylną (DVA), naczyniaka jamistego (CM), malformację tętniczo-żylną (AVM), przetokę tętniczo-żylną (AVF) oraz teleangiektazję (CTS).
Poglądy. Obecnie coraz częściej wykrywamy przypadkowo anomalie naczyniowe mózgu. Wynika to ze wzrastającej liczby badań obrazowych głowy. Te wewnątrzczaszkowe zmiany naczyniowe mogą być bezobjawowe i niepowikłane, jednak niektóre z nich zwiększają ryzyko ostrego krwawienia wewnątrzczaszkowego, drgawek lub ogniskowych defi cytów neurologicznych.
Wnioski. Rozwojowe anomalie żylne są obecnie najczęściej wykrywanymi malformacjami naczyniowymi w OUN. Występują one u 0,48‒2,56% osób. Większość DVA i CTS nigdy nie powoduje objawów klinicznych. Pacjenci z malformacją tętniczo-żylną, naczyniakiem jamistym i przetoką tętniczo-żylną mają zwiększone ryzyko krwawienia, drgawek lub ogniskowych defi cytów neurologicznych. Morfologia tych malformacji w badaniach obrazowych może wskazywać na zwiększone ryzyko krwawienia.

Cel. Celem artykułu jest poruszenie problemów epidemiologicznych dotyczących nieurazowych krwotoków śródmózgowych (ICH). Powyższy typ udarów stanowi ok. 10% wszystkich udarów mózgu. Pozostałe – to krwotoki podpajęczynówkowe (ok. 5%) oraz udary niedokrwienne (ok. 85%).
Poglądy. W artykule dokonano przeglądu czynników ryzyka i przyczyn krwotoków śródmózgowych w aspekcie ich znaczenia epidemiologicznego. Pomimo faktu ok. pięciokrotnie rzadszego występowania udarów krwotocznych w stosunku do niedokrwiennych, niepokój budzi stale wysoki wskaźnik śmiertelności w przypadku krwotoków śródmózgowych.
Wnioski. W tej sytuacji szczególnego znaczenia nabiera konieczność dokładnej analizy epidemiologicznej najważniejszych czynników ryzyka krwotoków tak, aby wskazać możliwości redukcji zapadalności na krwotoki śródmózgowe na etapie działań profilaktycznych.

Cel. Przedstawienie przypadku pacjenta z zespołem paranoidalnym budzącym wątpliwości diagnostyczne w zakresie etiopatogenezy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na neuroboreliozę.
Przypadek. U 29-letniego pacjenta z zespołem paranoidalnym, z powodu współistniejących objawów neurologicznych i braku efektu farmakoterapii neuroleptykiem, podjęto diagnostykę w kierunku boreliozy. Badania laboratoryjne potwierdziły obecność przeciwciał w klasach IgG i IgM przeciwko Borrelia burgdorferi. Zmodyfi kowano farmakoterapię uzyskując poprawę objawów.
Komentarz. Wystąpienie obrazu klinicznego zespołu paranoidalnego z towarzyszącymi objawami paragrypowymi i/lub zaburzeniami neurologicznymi powinno skłaniać do poszerzenia diagnostyki w kierunku neuroinfekcji Borrelia burgdorferi.

Cel. Przedstawienie wątpliwości dotyczących legalności zgody na hospitalizację psychiatryczną wyrażonej przez pacjentkę całkowicie ubezwłasnowolnioną.
Przypadek. Pacjentkę 38-letnią, całkowicie ubezwłasnowolnioną, przywieziono do izby przyjęć z powodu przemocy fi zycznej ze strony ojca i jednocześnie jej opiekuna prawnego. Pacjentka w 1998 roku wystąpiła do sądu o zmianę opiekuna prawnego, jednak sprawy nie rozpatrzono. Wobec powstałych wątpliwości zwrócono się do sądu rodzinnego w celu ustalenia legalności przyjęcia pacjentki do oddziału psychiatrycznego. Postępowanie wskazało na szereg nieprawidłowości.
Komentarz. Ubezwłasnowolnienie całkowite nie zawsze służy obronie interesów pacjenta. Niedostateczny system kontroli opiekunów może być źródłem nadużyć.