Streszczenie
Cel. Ocena skuteczności inhibitorów cholinoesterazy (IChE) w leczeniu otępień w warunkach rutynowej praktyki lekarskiej oraz klinicznych predyktorów wyników leczenia w zakresie wpływu na funkcje poznawcze oraz objawy neuropsychiatryczne.
Metoda. Przeprowadzono obserwacyjne, nieinterwencyjne badanie kliniczne obejmujące łącznie 3080 pacjentów leczonych w warunkach rutynowej praktyki lekarskiej przez 220 lekarzy specjalistów. Dane zbierano prospektywnie w ciągu 6 miesięcy i odnotowywano w jednolitych kartach obserwacji. Analizie poddano wyniki leczenia losowo wybranych 900 pacjentów.
Wyniki. Istotną klinicznie poprawę (definiowaną jako wzrost punktacji w MMSE o nie mniej niż 3 punkty lub zmianę nasilenia otępienia według skali FAST) obserwowano u około 12% pacjentów, podczas gdy u 73‒82% (w zależności od zastosowanego narzędzia) stan chorych oceniono jako stabilny w ocenianym okresie. W czasie obserwacji zmniejszyło się rozpowszechnienie stwierdzanych zaburzeń behawioralnych, a także zużycie niektórych leków psychotropowych. Najlepsze wyniki leczenia (mierzone odsetkami popraw i pogorszeń) obserwowano w grupie pacjentów z diagnozą otępienia naczyniowego, a najgorsze w grupie z diagnozą otępienia z parkinsonizmem. W modelu logistycznej regresji wielokrotnej pozytywnymi predyktorami odpowiedzi klinicznej na leczenie okazały się, poza typem otępienia, także wyjściowo większe nasilenie (mierzone MMSE), dłuższy czas trwania zaburzeń poznawczych oraz obecność depresji/płaczliwości i lęku, zaś rokowniczo niekorzystnym – obecność apatii. Wybór inhibitora (rywastygmina lub donepezyl) ani wiek chorych nie miały istotnego znaczenia ani dla efektywności leczenia ani dla jego tolerancji.
Wnioski. IChE przynoszą umiarkowanie korzystne efekty terapeutyczne u chorych z otępieniami w zakresie zaburzeń funkcji poznawczych i objawów behawioralnych. Współistniejąca patologia naczyniowa nie tylko nie jest przeciwwskazaniem do stosowania IChE, ale nawet okazała się pozytywnym predyktorem odpowiedzi klinicznej. W badaniu nie obserwowano istotnej zmienności odpowiedzi klinicznej w zależności od zastosowanego inhibitora (rywastygmina lub donepezyl).