Archiwum 1992–2013

W związku z dynamicznym rozwojem genetyki molekularnej przypuszcza się, że w niedalekiej przyszłości znane będą geny związane z etiologią wielu zaburzeń psychicznych. Możliwe będzie, zatem przeprowadzanie predykcyjnych badań genetycznych. Celem podjętych badań była analiza opinii respondentów na temat problemów związanych z możliwością przeprowadzania predykcyjnych badań genetycznych w psychiatrii. W badaniu uczestniczyły 394 osoby (63 psychiatrów, 79 pacjentów, 195 studentów i 57 nauczycieli). Narzędziem badawczym był kwestionariusz „Problemy etyczne związane z badaniami genetycznymi", zawierający pytania na temat genetyki i psychiatrii. Pacjenci istotnie statystycznie częściej niż psychiatrzy byli pozytywnie nastawieni do genetycznych badań predykcyjnych w formie badań obowiązkowych, badań nieletnich oraz badań prenatalnych.

Za pomocą metody Rorschacha przebadano 75 osób chorych na schizofrenię paranoidalną lub prostą oraz 63 osoby zdrowe. Porównano częstość występowania w obu grupach czterech tzw. „szczególnych znaków": fragmentaryzacji perceptów (Frgm), opisywania rozmiarów perceptów (size), wydawania sądów emocjonalnych (EmJ) oraz wnioskowania przez indukcję (IndP). Osoby chore na schizofrenię istotnie częściej generowały wypowiedzi z wyrażaną fragmentaryzacją perceptów; co więcej, wypowiedzi tego typu cechowały się u osób chorych znacznie większym stopniem „dramatyzmu" czy też drastyczności. Fakty te próbowano interpretować, jako ekspresję procesów rozpadu osobowości. Pozostałe „znaki" nie różnicowały grupy eksperymentalnej od grupy kontrolnej, a ich współwystępowanie ze zdrowiem lub chorobą było często zależne od tablicy testu, w odpowiedzi na którą były generowane, a także od płci badanych osób. Szczególnie interesujące wydaje się to, że niekiedy te pozostałe trzy „znaki" skojarzone bywały raczej ze zdrowiem niż z chorobą. W literaturze dotyczącej testu Rorschacha występowanie wszystkich czterech „szczególnych znaków" uważa się za związane z patologią. Wydaje się, więc konieczna rewizja poglądów dotyczących takich „znaków" jak „size", „EmJ" oraz „IndP" i dalsze szczegółowe badania w tym zakresie.

Przeanalizowano wypowiedzi 75 osób chorych na schizofrenię paranoidalną lub prostą uzyskane podczas badania testem Rorschacha, pod kątem występowania w nich określonego typu absurdów oraz treści związanych z zasłoną, cieniem lub brakiem czegoś. Wyniki analizy porównano z materiałem uzyskanym podczas badania testem Rorschacha 63 osób zdrowych. Stwierdzono istotnie częstsze występowanie wypowiedzi „absurdalnych" u osób chorych, co interpretowano jako wyraz dyssolucji psychicznej. Istotnie częściej występujące wypowiedzi, w których mówi się o zasłonach lub przesłanianiu jednej części plamy przez inną w grupie osób chorych przy interpretacji Tab. II i Tab. VI próbowano wyjaśnić dwojako: albo jako wyraz psychopatologii, albo też jako wyraz większego uwrażliwienia chorych na granice ludzkiego poznania. Wypowiedzi „z cieniem" lub „brakiem czegoś" w zebranym w tej pracy materiale pojawiały się rzadko i nie różnicowały obu badanych grup. Interpretacja wyników została przeprowadzona w oparciu o założenia hermeneutyki, a więc stanowi jedynie propozycję otwartą na dalsze próby rozumienia. Badania dotyczyły materiału trudnego do obiektywizacji, a ponadto poza wypowiedziami „absurdalnymi" analizowano te aspekty treści, o których nie pisano dotąd w literaturze, dlatego przeprowadzone badania należy traktować, jako w pewnym sensie jedynie pilotażowe.

Celem naszej pracy była ocena zdolności rozpoznawania barwy emocjonalnej wypowiedzi u pacjentów podprzewlekle i przewlekle chorych na schizofrenię (DSM-IV), a także u osób zdrowych przy użyciu „Głosowego testu identyfikacji emocji i rozróżniania emocji". Wszyscy badani byli praworęczni. Badania w grupie schizofrenicznej przeprowadzono po 4-tygodniowym leczeniu neuroleptycznym. Strukturę i nasilenie objawów schizofrenicznych zbadano przy użyciu skali PANSS. Chorzy na schizofrenię (S i CS), w porównaniu do grupy kontrolnej, ujawnili deficyty w prozodii emocji. Informacja emocjonalnie obojętna była postrzegana istotnie lepiej od „emocjonalnych" kategorii. Stwierdzono najniższy stopień poprawności w percepcji emocji „wstrętu". Kobiety poprawniej postrzegały emocjonalny ton głosu od grupy mężczyzn. Deficyt w prozodii emocji pozostawał niezależny od ocenianych zmiennych, ulegał jednak pogłębieniu wraz z czasem trwania procesu schizofrenicznego.

Badanie wywołanych potencjałów wzrokowych przeprowadzono w grupie 30 pacjentów (22 kobiet i 8 mężczyzn) ze schizofrenią rozpoznaną wg kryteriów DSM-III-R, (6 – osób schizofrenia zdezorganizowana, 12 – schizofrenia paranoidalna, 6 – schizofrenia rezydualna i 6 – schizofrenia niezróżnicowana). W okresie badania 20 pacjentów było leczonych neuroleptykami, 10 pacjentów nie przyjmowało leków psychotropowych. Grupa kontrolna składała się z 50 zdrowych osób (25 kobiet i 25 mężczyzn). Zastosowano stymulację pełną szachownicą. Rejestrowano różnicę potencjałów pomiędzy elektrodą umieszczoną na szczycie głowy a punktami O1 i O2. Oceniano symetrię wykresów oraz amplitudy załamków i porównywano z wykresami uzyskanymi u osób zdrowych. Wyniki wykazały różnice średniej amplitudy załamków P1, P100 i N2. Średnia amplituda załamków P1 i N2 była większa w grupie chorych, natomiast średnia amplituda P100 była większa w grupie kontrolnej. Różnice amplitud były symetryczne i dotyczyły zarówno załamków prawostronnych, jak i lewostronnych. W przypadku załamków N1 i P300 różnice rozkładu amplitud nie były statystycznie znamienne. Odchylenia standardowe amplitud w grupie chorych były kilkakrotne większe niż w grupie kontrolnej, co świadczy o większej zmienności międzyosobniczej wzrokowych potencjałów wywołanych u osób z rozpoznaniem schizofrenii.

Porównano poziom nabywania umiejętności rozwiązywania problemów związanych z chorobą w dwóch grupach pacjentów: (l) uczestniczącej w behawioralnym treningu radzenia sobie z objawami choroby i (2) uczestniczącej w psychoedukacji prowadzonej metodą dyskusyjną. W badanej grupie pacjentów trening radzenia sobie z objawami choroby okazał się skuteczniejszą metodą uczenia pacjentów rozwiązywania problemów związanych z chorobą niż psychoedukacja. Ponadto poziom nabywania wiadomości miał niewielki związek z poziomem nasilenia objawów psychopatologicznych w obu grupach, zarówno w badaniu początkowym jak i końcowym.

STRESZCZENIE
W pracy przedstawiono współczesne doświadczenia i poglądy związane z wykorzystaniem leków z grupy agonistów dopaminy w leczeniu choroby Parkinsona. Autor wymienia stosowane preparaty, charakteryzuje mechanizmy ich działania oraz zalety i wady, przedstawia porównanie skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania. W zakończeniu przedstawia propozycję podstawowych wskazań do ich zastosowania, podkreślając jednak jednocześnie znaczenie indywidualizacji takiej decyzji. (red.)

W artykule przedstawiono listy Jana Mazurkiewicza do Witolda Chodźki z lat 1904-1946. Są one świadectwem ich przyjaźni, która pozostawiła głęboki ślad również na ich działalności zawodowej, mającej olbrzymie znaczenie dla rozwoju psychiatrii polskiej w pierwszej połowie XX wieku.