Archiwum 1992–2013

W roku 2009 Prezydent WPA powołał GrupęRoboczą, która miała zbadać dostępne dane z badań naukowych dotyczące stygmatyzacji psychiatrii i psychiatrów, oraz sformułować zalecenia co do działań, jakie mogą podjąć krajowe towarzystwa psychiatryczne i psychiatrzy jako profesjonaliści, aby zmniejszyć stygmatyzację swojej dziedziny i zapobiegać zarówno stygmatyzacji, jak i jej niegodziwym konsekwencjom. W tym artykule przedstawiono podsumowanie wyników prac oraz zalecenia Grupy Roboczej. Grupa Robocza dokonała przeglądu literatury na temat wizerunku psychiatrii i psychiatrów w środkach masowego przekazu oraz opinii o psychiatrii i psychiatrach wśród ogółu społeczeństwa, studentów medycyny, nie będących psychiatrami profesjonalistów w dziedzinie zdrowia, oraz osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin. Dokonano również przeglądu danych z badań naukowych na temat interwencji, jakie podjęto w celu zwalczania stygmatyzacji i wynikającej z niej dyskryminacji, a także sformułowano szereg zaleceń adresowanych do krajowych towarzystw psychiatrycznych i do poszczególnych psychiatrów. Grupa Robocza położyła nacisk na określenie najlepszych sposobów postępowania w psychiatrii i ich stosowanie w służbie zdrowia, oraz na udoskonalenie programów szkolenia pracowników opieki zdrowotnej. Zalecono również krajowym towarzystwom psychiatrycznym nawiązanie kontaktów z innymi stowarzyszeniami profesjonalistów, z organizacjami pacjentów i ich rodzin oraz z mediami, aby szerokim frontem podejść do problemów stygmatyzacji. Grupa Robocza podkreśliła także, jak wielką rolę mogą odegrać psychiatrzy w zapobieganiu stygmatyzacji psychiatrii, kładąc nacisk na potrzebę nawiązywania pełnej szacunku relacji z pacjentem, ścisłego przestrzegania zasad etycznych w praktyce psychiatrycznej, oraz utrzymywania kompetencji zawodowych na wysokim poziomie.

Cel. Substancje psychoaktywne wywołują przewlekłą, nawrotową chorobę OUN, złożoną zarówno pod względem etiologii, mechanizmów molekularnych, przebiegu klinicznego, jak i leczenia. U podłoża tego procesu leżą wzajemnie oddziaływujące uwarunkowania genetyczne, psychologiczne i środowiskowe. Dowiedziono wielokrotnie, że podobnie jak alkohol, inne substancje psychoaktywne wykazują działanie nagradzające w obrębie układu dopaminergicznego śródmózgowia. Postulowany uniwersalny charakter tego procesu spowodował, że elementy szlaku neuroprzekaźnictwa dopaminergicznego stały się kandydatami do badań nad genetycznym uwarunkowaniem uzależnień, także od innych substancji psychoaktywnych. Przedmiotem pracy była ocena związku polimorfizmu TaqIA genu DRD2 z ryzykiem rozwoju uzależnienia od substancji psychoaktywnych (amfetaminy, THC, opiatów) wśród pacjentów szczecińskiej poradni leczenia uzależnień.
Metoda. Zbadano 100 pacjentów (88 mężczyzn i 12 kobiet) szczecińskiej Poradni Leczenia Uzależnień od Substancji Psychoaktywnych, w wieku 18-52 lata. Grupę kontrolną stanowiło 114 noworodków (95 płci męskiej, 19 płci żeńskiej), które przyszły na świat w Klinice Położnictwa i Ginekologii PUM w latach 2004-2005. DNA wykorzystane do badań pochodziło z ich krwi pępowinowej. Wyniki. W przedstawionym badaniu grupa pacjentów uzależnionych i grupa kontrolna nie różniły się istotnie pod względem rozkładu badanych genotypów i alleli.
Wnioski. W badanym materiale nie stwierdzono związku pomiędzy polimorfizmem TaqIA genu DRD2 i zwiększonym ryzykiem wystąpienia uzależnienia od rozpatrywanych substancji psychoaktywnych.

Cel. Przedstawienie oceny aktualnego polskiego ustawodawstwa dotyczącego obserwacji w szpitalu psychiatrycznym. Omówiono w niej zagadnienia dotyczące poczytalności sprawcy oraz obserwacji sądowo–psychiatrycznej, zarówno w ujęciu historycznym, jak i w świetle obecnie obowiązującego stanu prawnego.
Poglądy. Zwrócono szczególną uwagę na zmieniające się na przestrzeni lat podejście do kwestii obserwacji oskarżonego (podejrzanego) w psychiatrycznym zakładzie leczniczym, zmianę wnioskodawcy, jak i organu kompetentnego do orzekania w przedmiocie obserwacji psychiatrycznej, a także możliwy okres trwania obserwacji z możliwością przedłużania go na czas określony. Nowe brzmienie artykułu 203 kodeksu postępowania karnego zostało szczegółowo omówione z punktu widzenia biegłego psychiatry i organu procedującego w przedmiocie orzeczenia obserwacji psychiatrycznej.
Wnioski. Nowelizacja artykułu 203 kodeksu postępowania karnego przyniosła pozytywne zmiany dotyczące obserwacji w szpitalu psychiatrycznym, jak i nowe możliwości zarówno dla biegłych, jak i sądów. Nie jest jednak nadal wolna od wad.

Cel. Celem pracy było przedstawienie wpływu zmienności koła tętniczego mózgu na hemodynamikę krążenia mózgowego, jak również ocena jej znaczenia w procesie powstawania i pękania tętniaków mózgowych.
Poglądy. Tętniaki mózgowe to patologiczne poszerzenia ścian naczyń tętniczych występujące najczęściej w okolicy rozgałęzień tętnic tworzących koło tętnicze mózgu. Powszechnie wiadomo, że w obrębie określonych wariantów koła tętniczego mózgu tętniaki powstają statystycznie częściej. Jednym z wielu czynników patogenetycznych w procesie powstawania i pękania tętniaków jest dynamika przepływu krwi, jak również warunki hemodynamiczne panujące wewnątrz samych tętniaków. Wykazano bowiem, że dynamika tzw. układu tętniak tętnica pozostaje w ścisłym związku ze współczynnikiem kształtu i wielkości tętniaka, ale także z konfiguracją naczyń żywiących oraz ich średnicą. Co więcej, badania przeprowadzone w oparciu o obliczeniową mechanikę płynów wykazały, że określone konfiguracje naczyniowe przyczyniają się do powstania wymiernych zmian dynamiki przepływu krwi, które bezpośrednio wpływają na morfologię ścian naczyń tętniczych. W rezultacie, prowadzi to do ich osłabienia.
Wnioski. Końcowa ocena ryzyka pęknięcia tętniaków jest uzależniona od szeregu czynników, włączając aspekty genetyczne, Konfigurację naczyń tętniczych mózgowia oraz określone parametry geometryczne tętniaków. Coraz większa dostępność metod diagnostycznych przekłada się na zwiększającą się liczbę tętniaków wykrywanych w stadium klinicznie niemym, a więc przed pęknięciem lub uciskiem na struktury sąsiednie. Ponieważ rokowanie w krwotoku podpajęczynówkowym jest wciąż złe, niezwykle pożądana byłaby możliwość przeprowadzenia wczesnej interwencji u chorych z tętniakiem o największym ryzyku krwawienia. Wydaje się, iż omówione w tej pracy aspekty hemodynamiczne krążenia mózgowego mogą być pomocne w przeprowadzeniu wyczerpującej oceny potencjalnych korzyści i zagrożeń związanych z planowanym leczeniem.

Wprowadzenie. Tromboliza dotętnicza jest rozwijającą się metodą leczenia ostrego udaru niedokrwiennego mózgu. W trombolizie dotętniczej do naczyń szyjnych lub dużych naczyń mózgowych wprowadzany jest system mikrocewników, których koniec umieszczany jest bezpośrednio w środku zatoru lub w jego sąsiedztwie, a leki trombolityczne podawane są bezpośrednio do zatoru.
Materiał i metody. Przedstawiamy 4 chorych, leczonych w naszym oddziale tą metodą w 2009 r. U wszystkich chorych leczenie trombolityczne dożylne okazało się nieskuteczne, bądź po wcześniejszym leczeniu dożylnym nastąpił szybki nawrót objawów.
Wnioski. Terapia skojarzona trombolizą dożylną i dotętniczą jest obiecującą metodą leczenia w ostrym udarze mózgowym.

Cel. Gruźlica jest chorobą ogólnoustrojową, która najczęściej zajmuje układ oddechowy. U 1-3% chorych dochodzi do zajęcia układu kostnego, gdzie zmiany najczęściej umiejscawiają się w kręgosłupie. Zmiany gruźlicze obejmują przednią część dwóch sąsiadujących trzonów wraz z krążkiem międzykręgowym. Objawy początkowe są mało specyficzne. Chorzy skarżą się na bóle kostne, ograniczenie zakresu ruchów oraz tkliwość uciskową w miejscu zmiany, utratę wagi, zwiększoną potliwość, stany podgorączkowe. W diagnostyce obrazowej wykorzystuje się klasyczne radiogramy, tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny. W leczeniu stosuje się leki przeciwgruźlicze przez okres 9-12 miesięcy, które należy wdrożyć natychmiast po rozpoznaniu.
Przypadki. Autorzy przedstawiają dwóch pacjentów z bólami kręgosłupa, u których gruźlicę kręgosłupa rozpoznano w oddziale neurologicznym na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego i badania neuroobrazowego. Dzięki szybkiemu wdrożeniu leczenia swoistego i wielokierunkowego leczenia prowadzonego przez wiele miesięcy dolegliwości ustąpiły i pacjenci uzyskali dobrą sprawność ruchową podobną do tej sprzed okresu zachorowania.
Komentarz. U pacjentów z niewyjaśnionymi bólami kręgosłupa zwłaszcza u tych ze współistniejącymi objawami ogólnymi warto brać pod uwagę Możliwość gruźlicy kręgosłupa. Diagnostyka obrazowa odgrywa bardzo ważną rolę w postawieniu rozpoznania. Wczesne rozpoznanie gruźlicy kręgosłupa i wdrożenie właściwego leczenia może przynieść pełne wyzdrowienie. Ważna jest także interdyscyplinarna współpraca lekarzy różnych specjalności, co miało miejsce również u naszych pacjentów.

Cel. Praca przedstawia dylematy lekarza psychiatry związane z praktyką kliniczną i decyzjami, które są podejmowane w jej ramach.
Przypadek. Opisano przypadek pacjentki leczonej z powodu schizofrenii, która poprosiła lekarza przed hospitalizacją, aby nie wypisywał jej w sytuacji, gdy ona sama w trakcie hospitalizacji tego zażąda. W trakcie hospitalizacji pacjentka zażądała wypisu i została zatrzymana bez zgody na podstawie Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego. Pozwoliło to na uzyskanie korzystnych efektów leczenia i zawiązanie przymierza terapeutycznego.
Wnioski. Z punktu widzenia prawa są to zjawiska banalne, zaś z punktu widzenia relacji pacjenta i psychiatry bardzo istotne, wręcz znamienne dla rozwoju relacji terapeutycznej i zdaniem autora zasługują na refleksję.