Archiwum 1992–2013

Osobowość może być powiązana z psychopatologiąna trzy różne sposoby: osobowośći psychopatologia mogąwzajemnie wpływaćna swój obraz czy formę przejawiania się (relacja patoplastyczna); mogą miećwspólną etiologię(relacja w obrębie spektrum); oraz jedna może odgrywać rolę przyczynową w rozwoju czy etiologii drugiej. Każdy z tych możliwych rodzajów wzajemnych związków omówiono w niniejszym artykule.

Cel. Neuropsychologiczne następstwa udaru mózgu obejmują między innymi różnego typu zaburzenia samokontroli, które upośledzają nie tylko funkcjonowanie emocjonalno-osobowościowe, lecz również dezorganizują przebieg czynności poznawczych i motorycznych. Celem badań była ocena częstości występowania, charakterystyki klinicznej i neuroobrazowych korelatów zaburzeń kontroli (hamowania) wybranych funkcji poznawczych i motorycznych po udarze mózgu.
Metoda. Badaniami objęto dwie grupy osób. Grupę kliniczną stanowiło 65 pacjentów po jednostronnym udarze niedokrwiennym mózgu. Dobór pacjentów przeprowadzono na podstawie wyników TK i/lub MR oraz informacji z historii choroby. Czas od zachorowania nie przekraczał miesiąca. Grupa kontrolna składała się z 25 osób zdrowych. Zdolność kontroli zbadano za pomocą dwóch popularnych zadań, tj. eksperymentalnej wersji „Testu interferencji nazw i kolorów Stroopa" (SCWT, Stroop Color-Word Test) oraz wystandaryzowanego zadania odtwarzania konfliktowych reakcji motorycznych (GNG, go/no-go task).
Wyniki. Deficyt kontroli stwierdzono u 54 pacjentów, którzy stanowią 83% całej grupy klinicznej. Osoby te rozwiązały nieprawidłowo przynajmniej jedno zadanie (SCWT i/lub GNG). ANOVA z powtarzanym pomiarem w modelu jednozmiennowym z porównaniami post hoc testem Tukeya wykazała, że pacjenci z wybiórczym uszkodzeniem części tylnej mózgu rozwiązali zadania testowe w normie, czyli na poziomie grupy kontrolnej, przy tym istotnie lepiej niż osoby z uszkodzeniem płatów czołowych (FRL) lub struktur podkorowych (SUB).
Ponadto, tylko chorzy z uszkodzeniem FRL lub SUB uzyskali w GNG wynik diagnostycznie niższy od wyniku w SCWT.
Wnioski. Zaburzenia kontroli tj. hamowania zautomatyzowanych reakcji słownych i motorycznych, stanowiły bardzo częsty objaw udaru mózgu. Specyfika i nasilenie objawów rozhamowania były interindywidualnie zróżnicowane. Najcięższe objawy stwierdzono przy uszkodzeniu płatów czołowych mózgu lub uszkodzeniu obejmującym wybrane struktury podkorowe, takie jak prążkowie, wzgórze oraz ich połączenia z korą.

Cel. Celem badania jest pomiar wybranych aspektów wzrostu osobistego u osób chorych przewlekle na stwardnienie rozsiane (SM) sprawnych ruchowo (średnia wg EDSS: 4,88) w porównaniu z osobami zdrowymi.
Metoda. W badaniu wzięło udział 60 osób. Dwie grupy respondentów – 30 osób chorych na stwardnienie rozsiane i 30 osób zdrowych – wypełniały kwestionariusze mierzące różne przejawy wzrostu osobistego: gotowość do uzyskania wzrostu osobistego, satysfakcję z życia, sens życia, poziom duchowości (w aspektach: religijności, harmonii, wrażliwości etycznej) oraz intensywność przeżywania emocji pozytywnych.
Wyniki. Z badań wynika, że osoby chore na SM mają pewne korzyści psychologiczne w związku z doświadczaniem swojej choroby, przede wszystkim deklarują większe poczucie sensu życia oraz religijność, wykazują także tendencję do bardziej intensywnego przeżywania emocji pozytywnych w porównaniu z osobami zdrowymi. Z badań wynika także, że stwardnienie rozsiane nie zmienia gotowości do uzyskania wzrostu osobistego, odczuwanej satysfakcji z życia, poziomu wrażliwości etycznej i harmonii.
Wnioski. Zmaganie się ze stresem choroby przewlekłej – stwardnienie rozsiane daje szansę na dobre życie z chorobą. Terapia chorych na SM ukierunkowana na uzyskiwanie wzrostu osobistego ma duże szanse powodzenia dzięki pozytywnym aspektom radzenia sobie z chorobą.

Cel. Rozpoznanie bezobjawowej choroby zagrażającej życiu jest trudnym doświadczeniem dla pacjentów ze względu na konieczność podejmowania decyzji o leczeniu, które niesie ze sobą ryzyko powikłań i śmierci. Decyzja pacjenta rzadko opiera się na tych samych przesłankach, co kwalifi kacja wykonywana przez lekarza. Celem badań była ocena, czy silna początkowa reakcja emocjonalna może prowadzić do racjonalnej decyzji o operacji.
Metoda. Badaniem objęto dwie grupy pacjentów (łącznie 50), hospitalizowanych z powodu bezobjawowego tętniaka aorty brzusznej (AAA) i bezobjawowego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej (ICA). Zastosowano kwestionariusz dotyczący trzech psychologicznych kategorii i jednej psychospołecznej: (1) własny wizerunek i postawa wobec własnego życia, (2) stosunek do choroby, (3) stosunek do operacji, (4) postawy otoczenia społecznego wobec pacjenta i jego choroby. Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą testu chi².
Wyniki. Chorzy ze zwężeniem ICA są bardziej pozytywnie nastawieni do siebie, w przeciwieństwie do pacjentów z AAA (p<0,05). U chorych z AAA podstawowym źródłem informacji na temat choroby i leczenia był lekarz. Pacjenci ze zwężeniem ICA zasięgali konsultacji i weryfi kowali informację o chorobie (p<0,05), co prowadzi do różnic w zakresie motywów decyzji o operacji (p<0,001).
Wnioski. Początkowa silna reakcja emocjonalna prowadzi do racjonalnej decyzji o operacji, choć droga jej podejmowania jest
różna i zależy od lokalizacji choroby oraz skutków zaniechania leczenia. Uzyskane wyniki umożliwiają stworzenie strategii prowadzenia rozmowy w celu uzyskania zgody na operację z powodu ciężkich bezobjawowych chorób zagrażających życiu.

Cel. Zakwalifikowanie przez psychiatrów treści wypowiedzi pacjentów jako sądów urojeniowych bądź nie urojeniowych może częściowo zależeć od precyzji definicji urojeń. Aktualnie obowiązująca definicja może być niedostatecznie precyzyjna. Może ona trafnie kwalifikować urojenia obecne w ostrym okresie psychozy, ale niedostatecznie odróżniać je od nieadekwatnych bądź dziwacznych sądów poznawczych obecnych w okresie po skutecznym leczeniu przeciwpsychotycznym. Celem badania było dokonanie oceny, czy aktualne rozumienie urojeń przez praktykujących psychiatrów zapewnia jednoznaczną kwalifikację treści wypowiadane przez pacjentów jako sądów urojeniowych bądź nie urojeniowych.
Metoda. Zbadano przy pomocy kwestionariusza 62 osoby, lekarzy psychiatrów (58% z II stopniem specjalizacji). Kwestionariusz zawierał opis hipotetycznego przypadku pacjenta wraz z pytaniami o kwalifikowanie podanych w nim treści jako urojeń lub nie-urojeń. Pytano także o prognozowaną odpowiedź na leczenie farmakologiczne.
Wyniki. Wszyscy badani ocenili jako urojeniowe sądy pacjenta wypowiadane w ostrym okresie psychozy. W odniesieniu do wypowiedzi pacjenta w okresie po leczeniu psychozy 73% lekarzy zakwalifikowało je jako urojenia, a 27% było zdania, że nie są to sądy urojeniowe. W grupie osób kwalifikujących treści wypowiadane przez pacjenta po leczeniu jako urojeniowe znaczny odsetek osób stwierdzał, że odpowiedź na leczenie farmakologiczne jest odmienna w odniesieniu do sądów z ostrego okresu psychozy i sądów wypowiadanych po jej leczeniu.
Wnioski. Aktualnie obowiązująca definicja urojeń nie jest jednoznaczna i wymaga doprecyzowania.

Cel: Celem artykułu było przyjrzenie się roli narracji w psychiatrii, a zwłaszcza związkom sposobu tworzenia autonarracji ze zdrowiem psychicznym.
Poglądy: Przedstawiono definicje narracji i autonarracji, opisano jak pojęcia te mogą być rozumiane w psychiatrii. Przedstawiono możliwe zastosowania narracji w psychiatrii – w badaniach, w diagnostyce i terapii. Dokonano przeglądu teorii i badań oferujących odpowiedź na pytanie: jaka narracja jest „dobra", a więc sprzyjająca zdrowiu psychicznemu. Scharakteryzowano najważniejsze kryteria „dobrej" narracji: spójność, jasna struktura, zrozumiałość, dialogowość, wyodrębnienie głównego bohatera.
Wnioski: Omówione kryteria stanowią bardzo istotną podstawę teoretyczną przy odróżnianiu narracji charakterystycznych dla dobrego funkcjonowania od tych dysfunkcyjnych, towarzyszących zaburzeniom psychicznym. Są zarazem przykładem na to, w jaki sposób psychiatria może z wiedzy narracyjnej korzystać.

Cel. Przedstawienie diagnostyki i rehabilitacji pacjentów z rozpoznanym zespołem odpychania w oparciu o doświadczenia własne autorki.
Poglądy. Zespół odpychania stanowi znane w neurologii i rehabilitacji neurologicznej zaburzenie orientacji ciała w płaszczyźnie czołowej. Główną przyczynę zespołu odpychania stanowią uszkodzenia mózgu, zarówno o podłożu udarowym, jak i nie spowodowane przez udar. Zespół odpychania jest charakteryzowany głównie poprzez: (1) wychylenie pacjenta w stronę porażonej strony ciała i (2) opór na próby przywrócenia go do pozycji pionowej. W literaturze brak jest szczegółowych doniesień w zakresie terapii tego schorzenia. Obserwuje się efektywność i przydatność w praktyce klinicznej przedstawionego w pracy postępowania rehabilitacyjnego. Pacjenci odzyskiwali zdolność do przyjmowania poprawnej pozycji pionowej po stosunkowo krótkim czasie rehabilitacji prowadzonej zgodnie z przedstawionymi zasadami. Jest to tym istotniejsze, że w klasycznym modelu rehabilitacji pacjentów po uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego nie dokonuje się diagnostyki i terapii zespołu odpychania, co oznacza brak alternatywnego podejścia terapeutycznego.
Wnioski. Niewłaściwa diagnoza zespołu odpychania może powodować błędną interpretację zachowania pacjenta oraz wdrożenie niewłaściwej terapii, co będzie oddziaływać negatywnie na efektywność i czas trwania całej terapii. Zagadnienie zespołu odpychania wymaga dalszych badań klinicznych.

Cel. Chociaż obniżenie aktywności, inicjatywy i zainteresowania będące składowymi zespołu apatii występują relatywnie często po udarze mózgu, to zespół ten jest rzadko rozpoznawany. Celem pracy jest prezentacja przypadku chorego z tym zespołem.
Przypadek. Autorzy prezentują przypadek chorego z względnie izolowanym zespołem apatii, będącym efektem udaru mózgu i dokonują przeglądu piśmiennictwa dotyczącego tego zagadnienia.
Komentarz. Apatia zaburza istotnie funkcjonowanie chorego po udarze mózgu. Aktualnie niewiele jest danych dotyczących skuteczności rehabilitacji tego zaburzenia.