Archiwum 1992–2013

Zjawisko kindling, czyli drgawek rozniecanych, jest uważane za zwierzęcy model padaczki płata skroniowego. Jego istotę stanowi nasilenie gotowości drgawkowej powstające pod wpływem powtarzania podprogowych impulsów elektrycznych lub podawania substancji prodrgawkowych w dawkach podprogowych. Jest ono szczególnie interesującym modelem, przy pomocy którego można badać następcze zaburzenia emocjonalne i behawioralne, występujące u zwierząt, jak również u chorych na padaczkę ludzi. W pracy przedstawiono przegląd zwierzęcych modeli stosowanych do badania mechanizmów napadów drgawek i działania leków przeciwpadaczkowych Omówiono także najważniejsze mechanizmy leżące u podłoża zaburzeń drgawkowych, w tym rolę układu glutaminergicznego, GABA-ergicznego, rolę neuropeptydu Y i adenozyny, ze zwróceniem szczególnej uwagi na zjawisko tzw. długotrwałego wzmocnienia synaptycznego (LTP). Omówiono także wpływ kindling na zachowanie zwierząt, próbując znaleźć korelacje między zaburzeniami psychicznymi występującymi u osób chorych na padaczkę a zaburzeniami zachowania u zwierząt w modelach epilepsji.

Celem pracy jest przedstawienie wpływu hormonów na częstość występowania napadów padaczkowych w różnych okresach życia kobiety chorej na padaczkę. Fizjologiczne i farmakologiczne dawki estrogenów obniżają próg drgawkowy w większości doświadczalnych modeli zwierzęcych. Mechanizm działania estrogenów na pobudliwość neuronalną odbywa się poprzez neuronalne receptory estrogenowe, które są zlokalizowane głównie w środkowej korowej części jądra migdałowatego. Progesteron zaś hamuje wyładowania neuronalne i podnosi próg drgawkowy u większości dorosłych zwierząt. Receptory progesteronowe są znajdowane w większości miejsc mózgu, które zawierają receptory estrogenowe. Wzór napadów może się zmieniać w pewnych okresach życia, jako wynik zaburzeń hormonalnych. Przykładem może być pojawienie się padaczki młodzieńczej mioklonicznej czy fotogennej w okresie pokwitania lub nasilenie jej występowania. Inne typy napadów nie mają tak ścisłego związku z występowaniem zmian w okresie reprodukcyjnym czy w późniejszym wieku. Ciąża jest kolejnym okresem, w którym obserwuje się zmiany częstości napadów. Znacznie mniej informacji jest na temat okresu menopauzy. Zaburzenia okresu miesiączkowego i cyklu reprodukcyjnego występują często i u wielu kobiet z padaczką. Neurolodzy są szczególnie zainteresowani padaczką menstruacyjną, zaburzeniami cyklu miesięcznego, cyklami bezowulacyjnymi, policystycznymi jajnikami. Nieregularne cykle miesiączkowe występują u 18% kobiet z padaczką, zaś bezowulacyjne cykle dotyczą 30% kobiet w grupie napadów ogniskowych padaczki płata skroniowego. Zaburzenia funkcji reprodukcyjnych u kobiet z padaczką dotyczą nieprawidłowości hormonalnych, bezpłodności i zaburzeń funkcji seksualnych. Mają, więc olbrzymi wpływ na ogólny stan zdrowia kobiet i jakość ich życia.

Napad padaczkowy może wywołać zaburzenia rytmu serca poprzez wpływ na układ autonomiczny, również arytmia powodując zaburzenia hemodynamiczne w układzie krążenia może wywołać utratę przytomności z drgawkami wskutek przedłużającego się niedotlenienia mózgu. Nagła niespodziewana śmierć jest częstsza u osób chorujących na padaczkę niż w populacji ogólnej. Ryzyko jej jest w dużym stopniu związane z zaburzeniami rytmu serca, z których najbardziej niebezpieczna, choć nie najczęściej występująca, jest bradykardia. Przed nagłą niespodziewaną śmiercią najlepiej zabezpiecza wszczepienie stymulatora serca w połączeniu z farmakoterapią lekami przeciwpadaczkowymi. W rozpoznawaniu różnicowym padaczki i zaburzeń rytmu oraz ich wzajemnych relacji najbardziej przydatnym badaniem jest równoczesne 24-godzinne monitorowanie EKG i EEG oraz video EEG.

Zaburzenia dysocjacyjne (określane dawniej jako histeryczne) przypominają objawy choroby o podłożu organicznym, ale nie mają żadnego podłoża somatycznego. Bogata symptomatologia objawów na całym świecie jest przyczyną wielu niepotrzebnych hospitalizacji, badań oraz wykonywanych zabiegów chirurgicznych. Występowanie zaburzeń dysocjacyjnych jest też przyczyną niepotrzebnych i niebagatelnych kosztów społecznych. Liczne niedostatki w zakresie diagnostyki tych zaburzeń oraz brak skutecznych metod terapeutycznego oddziaływania powoduje, że w tych przypadkach lekarze często widzą swoją rolę jedynie w wykluczeniu somatycznej choroby o poważnych konsekwencjach. Problem staje się bardziej złożony, jeśli zaburzenia dysocjacyjne współwystępują z chorobami o podłożu somatycznym. Przykładem takich problemów może być współwystępowanie psychogennych napadów padaczkowych u osób z padaczką. Psychologiczne badania dotyczące tej grupy pacjentów świadczą o podwyższeniu czynników związanych z lękiem w profilu osobowości. Wyniki dotychczasowych badań wskazują na konieczność ukierunkowania terapii na redukcję czynników związanych z lękiem i depresją, co przyczynia się do wzrostu zadowolenia pacjenta i skuteczniejszego radzenia sobie z problemami życia codziennego.

W ostatnich latach pojawiły się liczne doniesienia dotyczące związku zespołu bezdechu sennego (ZBS) z chorobami naczyniowymi mózgu. Zauważono, iż częstość występowania ZBS u chorych z przebytym udarem mózgu jest większa niż w populacji ogólnej. Oceniano wpływ różnych czynników na występowanie, rodzaj i stopień nasilenia ZBS, m.in. BMI, wiek, płeć, choroby towarzyszące, lokalizacja ogniska udarowego, typ udaru, stopień niesprawności ruchowej. Rola ZBS w patogenezie chorób naczyniowych mózgu nie została, jak do tej pory, dokładnie poznana. W dostępnej literaturze wymienia się liczne czynniki mogące pośrednio lub bezpośrednio wpływać na zwiększone ryzyko wystąpienia udaru mózgu u osób z ZBS, a mianowicie: wzrost ciśnienia śródczaszkowego, spadek przepływu mózgowego, wahania ciśnienia tętniczego towarzyszące bezdechom, utrwalone nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, wzmożona agregacja płytek krwi, spadek aktywności fibrynolitycznej, przyspieszona miażdżyca naczyń krwionośnych, podwyższenie hematokrytu, wzmożona aktywność układu wegetatywnego. ZBS może być nie tylko czynnikiem ryzyka udaru mózgu, ale również jego następstwem. Po udarze mogą, bowiem pojawiać się zarówno bezdechy o charakterze obturacyjnym jak i centralnym. ZBS niekorzystnie wpływa na rehabilitację oraz pogarsza rokowanie. W związku z tym, szybkie rozpoznanie ZBS u chorych po udarze mózgu oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia i postępowania zapobiegawczego może pomóc w obniżeniu śmiertelności i lepszej rehabilitacji.

W pracy omówiono istotę mutacji dynamicznych, przypuszczalny mechanizm ich powstawania oraz ich znaczenie w patogenezie choroby Huntingtona. Przedstawiono dokładniej amplifikację określonych sekwencji trójnukleotydowych, zjawisko antycypacji i teorię naznaczenia genomowego.

Termin „parkinsonizm młodzieńczy" jest znany od około stu lat. W większości przypadków jest to zespół heterogenny. Tylko autosomalnie recesywnie dziedziczący się parkinsonizm młodzieńczy stanowi stosunkowo odrębny zespół chorobowy związany z mutacją w zakresie genu parkiny. Do zasadniczych fenotypowych objawów zespołu należy wczesny początek objawów parkinsonowskich (przed 20 rokiem życia), występowanie ruchów dystonicznych, dobra odpowiedź na L-dopę i wczesne ujawnienie się dyskinez w wyniku jej podawania. Zasadniczą cechą neuropatologiczną różniącą parkinsonizm młodzieńczy autosomalnie recesywny z chorobą Parkinsona jest nieobecność ciał Lewy'ego. Ostatnie badania wskazują, że mutacje w zakresie genu parkiny spotkać można nie tylko w parkinsonizmie młodzieńczym, ale także w typowych przypadkach choroby Parkinsona z ciałami Lewy'ego. Rozpoznanie młodzieńczego parkinsonizmu wymaga różnicowania z szeregiem jednostek chorobowych z dominującymi objawami sztywności, drżenia i dystonii mogących ujawnić się w okresie młodzieńczym, a przede wszystkim z dystonią dobrze poddającą się leczeniu L-dopą i parkinsonizmem wtórnym, objawowym.

Dziedziczna polineuropatia ruchowo-czuciowa typu I (HMSN t. I) jest chorobą dziedziczącą się w sposób autosomalny dominujący. Zlokalizowano dotychczas trzy loci genowe: na chromosomie 17, l, 10. Istotną przyczyną HMSN są nieprawidłowości w obrębie białka 22 mieliny (PMP 22). Choroba o powolnym przebiegu klinicznym rozwija się w I-III dekadzie życia. Stwierdzenie w badaniu klinicznym zespołu polineuropatycznego, często z deformacją stóp, przewlekłego procesu odnerwiennego w kk. górnych i dolnych, potwierdzonego badaniem EMG, a także charakterystyczne zmiany neuropatologiczne (pierwotne zwyrodnienie mieliny z odcinkowym pogrubieniem osłonek mielinowych) oraz analiza rodowodu z badaniem genetycznym nakazują myśleć o rozpoznaniu HMSN t. I. To natomiast zmusza do szybkiego włączenia postępowania rehabilitacyjnego.

Celem pracy jest przedstawienie toksycznego działania glinu (Aluminium) na układ nerwowy. Glin (aluminium) jest zaliczany do czynników środowiskowych mogących mieć znaczenie w powstawaniu choroby Alzheimera. Istotnym molekularnym mechanizmem tej choroby może być β-amyloid, który ulega silnej agregacji pod wpływem działania glinu. β-amyloid powoduje nieprawidłowy wzrost stężenia jonów Ca²+ w komórce, co prowadzi do zmian neurodegeneracyjnych w układzie nerwowym, które stwierdzono w zakończeniach cholinergicznych w korze mózgowej i w hipokampie. Zasadnicze znaczenie dla zdrowia człowieka ma ilość glinu przedostająca się do organizmu z pożywienia i zażywanych leków. Dzienne spożycie tego pierwiastka waha się w granicach od l0 do 40 mg i jest absorbowane z układu pokarmowego w ilości mniejszej niż l%. Stosunkowo nieduża jego część przechodzi przez barierę krew-mózg i wnika do mózgu. Zdolność mózgu do eliminacji glinu jest mała, powodując tym samym jego akumulację w sposób wiekowo-zależny. Podwyższone stężenie glinu stwierdzono w mózgu osób zmarłych na chorobę Alzheimera. Niektóre badania epidemiologiczne wskazują na zależność między stężeniem glinu w wodzie pitnej i zapadalność na chorobę Alzheimera.